Baholash mezoni o‘quvchilarning bilim va ko’nikmalarini baholash

Baholash mezoni o‘quvchilarning bilim va ko’nikmalarini baholash

O‘quv moduli davomida o‘tkazilgan mavzular bo’yicha o‘quvchilar tomonidan o‘zlashtirilgan bilim va ko’nikmalar ichki nazorat bo’yicha amaldagi tartib asosida baholanadi. Baholash usullari yozma og‘zaki, savol- javob, test, amaliy topshiriqlardan iborat bo‘lib, ular o‘quv elementini o‘zlashtirish natijalarini aniqlashga imkon beradi. Nazorat savollari va topshiriqlar qo‘yilgan maqsadga hamohang bo‘lishi lozim.

• 
  5 “A’lo”: amaliy faoliyatni to’g’ri bajarilishi (manipulyatsiyalar, modellar, ko’nikmalar va hokazo) 90-100% ga bajarish;
  
• 
  4 “Yaxshi”: amaliy faoliyatni (manipulyatsiyalar, modellar, ko’nikmalar va boshqalarni) bajarish algoritmiga muvofiq 75-89 foizga bajarish;
  
• 
  3 “Qoniqarli”: amaliy faoliyatni bajarish algoritmiga muvofiq talab qilinadigan ish turlarini (manipulyatsiyalar, modellar, ko’nikmalar va h.k) 60-74 foizga bajarish;
  

• 
  kerakli ish turlarini bajarish algoritmini qo‘pol ravishda buzgan holda (60% dan past) ish turlarini (manipulyatsiyalar, modellar, ko’nikmalar va boshqalar) bajarish.
  

1. 
   Axborot xavfsizligi tushunchasi va axborotni himoyalash muammolari
   
2. 
   Axborot-kommunikatsion tizimlar va tarmoqlarda taxdidlar
   
3. 
   Tizim va tarmoqlardagi zaifliklar
   

1. 
   Axborot xavfsizligi tushunchasi va axborotni himoyalash muammolari Axborotning muximlik darajasi qadim zamonlardan ma’lum. Shuning uchun xam qadimda axborotni himoyalash uchun turli xil usullar qo‘llanilgan.
   

2. 
   Axborot-kommunikatsion tizimlar va tarmoqlarda taxdidlar
   

• 
  maxfiylik — aniq bir axborotga fakat tegishli shaxslar doirasigina kirishi mumkinligi, ya’ni foydalanilishi qonuniy xujjatlarga muvofik cheklab qo‘yilib, xujjatlashtirilganligi kafolati. Bu bandning buzilishi o‘g‘irlik yoki axborotni oshkor qilish, deyiladi;
  
• 
  konfidentsiallik — inshonchliligi, tarqatilishi mumkin emasligi, maxfiyligi kafolati;
  
• 
  yaxlitlik — axborot boshlang‘ich ko‘rinishda ekanligi, ya’ni uni saqlash va uzatishda ruxsat etilmagan o‘zgarishlar qilinmaganligi kafolati; bu bandning buzilishi axborotni soxtalashtirish deyiladi;
  
• 
  autentifikatsiya — axborot zaxirasi egasi deb e’lon qilingan shaxs
  

• 
  apellyatsiya qilishlik — yetarlicha murakkab kategoriya, lekin elektron biznesda keng qo‘llaniladi. Kerak bo‘lganda xabarning muallifi kimligini isbotlash mumkinligi kafolati.
  

• 
  ishonchlilik — tizim meyoriy va g‘ayri tabiiy xollarda rejalashtirilganidek o‘zini tutishlik kafolati;
  
• 
  aniqlilik — xamma buyruqlarni aniq va to‘liq bajarish kafolati;
  
• 
  tizimga kirishni nazorat qilish — turli shaxs guruxlari axborot manbalariga xar xil kirishga egaligi va bunday kirishga cheklashlar doim bajarilishlik kafolati;
  
• 
  nazorat qilinishi — istalgan paytda dastur majmuasining xoxlagan kismini tulik tekshirish mumkinligi kafolati;
  
• 
  identifikatsiyalashni nazorat qilish — xozir tizimga ulangan mijoz aniq o‘zini kim deb atagan bulsa, aniq o‘sha ekanligining kafolati;
  
• 
  qasddan buzilishlarga to‘sqinlik — oldindan kelishilgan me’yorlar chegarasida qasddan xato kiritilgan ma’lumotlarga nisbatan tizimning oldindan kelishilgan xolda o‘zini tutishi.
  

• 
  axborotning kelishuvsiz chikib ketishi, ugirlanishi, yo‘qotilishi, o‘zgartirilishi, soxtalashtirilishlarning oldini olish;
  
• 
  shaxs, jamiyat, davlat xavfsizliligiga bulgan xavf – xatarning oldini
  

• 
  axborotni yo‘q qilish, o‘zgartirish, soxtalashtirish, nusxa kuchirish, tusiklash buyicha ruxsat etilmagan xarakatlarning oldini olish;
  
  • 
    xujjatlashtirilgan axborotning mikdori sifatida xukukiy tartibini ta’minlovchi, axborot zaxirasi va axborot tizimiga xar kanday nokonuniy aralashuvlarning kurinishlarining oldini olish;
    
  • 
    axborot tizimida mavjud bulgan shaxsiy ma’lumotlarning shaxsiy maxfiyligini va konfidentsialligini saklovchi fukarolarning konstitutsion xukuklarini ximoyalash;
    
  • 
    davlat sirini, konunchilikka mos xujjatlashtirilgan axborotning konfidentsialligini saklash;
    
  • 
    axborot tizimlari, texnologiyalari va ularni ta’minlovchi vositalarni yaratish, ishlab chikish va kullashda sub’ektlarning xukuklarini ta’minlash.
    

3. 
   Axborot-kommunikatsion tizimlar va tarmoqlarda taxdidlar vazaifliklar. Tarmoq texnologiyalari rivojining boshlang‘ich bosqichida viruslar va Kompyuter xujumlarining boshqa turlari ta’siridagi zarar kam edi, chunki u
   

• 
  ma’lumotlar bazasida muhimlik va mahfiylik darajasi turli bo‘lgan axborotlarning to’lanishi;
  
• 
  ma’lumotlar bazasida saqlanayotgan axborotdan va hisoblash tarmoq resurlaridan foydalanuvchilar doirasining kengayishi;
  
• 
  masofadagi ishchi joylar soninig oshishi;
  
• 
  foydalanuvchilarni bog‘lash uchun Internet global tarmog‘ini va aloqaning turli kanallarini keng ishlatish;
  
• 
  foydaluvchilar Kompyuterlari o‘rtasida axborot almashinuvining avtomatlashtirilishi.
  

1. 
   Ma’lumotlarni yo‘qotilishi yoki o‘zgartirilishi.
   
2. 
   Servisning to‘xtatilishi.
   

1. 
   Axborot xavfsizligi deb nimaga aytiladi?
   
2. 
   Axborotning himoyasi deb nimaga aytiladi?
   
3. 
   Axborotning maxfiyligi nima?
   
4. 
   Axborotni soxtalashtirish deganda nimani tushunasiz?
   
5. 
   Axborotni ximoyalashning maqsadlari nimalardan iborat?
   

1. 
   Iqtisodiy xavfsizlik nima?
   
2. 
   Mudofaa xavfsizligi nimalardan iborat?
   
3. 
   Ekologik xavfsizlik tarkibi