Ip gazlama to’qimalarini to’qishni texnologik jaryoni
Suniy va sintetik to’qimalarni to’qish uchun iplarni to’quvchilikga tayyorlash
Shoyi to’qimalarni to’qish
jarayoni
Yigiruv, pillakashlik, ip pishitish va kimyo zavodilarda
ishlab chiqarilgan
iplar to`quvchilik korxonalariga turli o`ramalarda keltiriladi. Yigirilgan iplar qog`oz
naychalarda yoki bobinalarda, tabiiy ipak yigirilganda, pishitilgan iplar bobina yoki
gardishli g`altaklarda, kimyoviy iplar bobinalarda keltiriladi.
Iplarini qayta o`rashdan asosiy maqsad to`qimachilik matolarni ishlab
chiqarishni iqtisodiy samaradorligini oshirish va mahsulot
sifatini yaxshilashdan
iborat. Qayta o`rash jarayonida ip nazoratdan o`tib nuqsonlari (yo`g`on va ingichka
joylari) bartaraf etiladi va turli xas cho`plardan tozalanadi. Qayta o`rash natijasida
ip sifati yaxshilanib, ulardan sifatli trikotaj va to`qima matolar ishlab chiqariladi.
To`qimachilik matolar ishlab chiqarishni yuqori unumli usul va dastgohlarini
yaratilishi qayta o`rash jarayoni ahamiyatini yanada oshiradi.
-rasmda qayta o`rash jarayonlarining umumiy texnologik sxemasi ko`rsatilgan.
4-rasm. Qayta o`rash jarayonlarining umumiy texnologik chizmasi
Yigiruv mashinasidan keltirilgan naycha 1, qo`zg`almas
naycha tutgichga
o`rnatilgan. Naychadan chuvalanib chiqayotgan ip yo`naltiruvchi chiviq 2 ni egib
o`tib, taranglovchi asbob 3, tozalovchi - nazoratchi asbob 6, o`zi to`xtatguvchi
mexanizm chivig`i 7 ni egib o`tadi. So`ngra ip yurgizgich orqali o`tib, aylanma
harakatdagi patron 9 ga o`raladi.
Agar ip, yigirilgandan qayta o`ralishi kerak bo`lsa, yigirilgan maxsus charxga
o`rnatiladi va qayta o`rash jarayonida u bilan aylanadi. Yigirilgandan chuvalanib
chiqayotgan ip yo`naltiruvchi chiviqdan o`tib,
tozalovchi-nazoratchi asbob,
to`xtatuvchi chiviq, ip yurgizgich orqali bobinaga o`raladi.
Yigirilgandan chuvalib chiqayotgan ipga kerakli miqdorda taranglik berish uchun
charx cho`piga kiydirilgan qayish yoki ip pilta yordamida yuk osiladi.
O’rama shaklilari .
Parallel o’rama uchun:
1 - tsilindrik
2 - bochkasimon
3 - trapetsiyasimon
a)
Krestsimon o’rama uchun:
1 - tsilindrik.
2 - konussimon.
b)
Qayta o`rashga qo`yilgan texnologik talablar.
Ipni qayta o`rash jarayoni quyidagi texnologik talablarga javob berishi zarur:
- Ipning fizik- mexanik xususiyatlari yomonlashmasligi (pishiqligi
va elastikligi
saqlanib qolishi);
- O`ramadagi o`ramlar tuzilishi ipni keyingi jarayonlar (tandalash va to`quvchilik)da
yengil chuvalab chiqib, bu jarayonlarni katta tezlikda bajarilishini ta`minlash;
- Bobinalardagi ipning uzunligi iloji boricha katta bo`lib,
xamma guruhlar
(partiyalar)dagi barcha bobinalarda bir xil bo`lishi;
- Iplarning tarangligi doimo o`zgarmasdan va xamma bobinalarda bir xil bo`lishi
kerak;
- Iplarning uchlari pishiq ulangan bo`lib, ulangan joy yo`g`onlashmasligi va
keyinchalik to`qimani sirtqi ko`rinishiga salbiy ta`sir etmasligi kerak;
- Qayta o`rashda chiqindilar iloji boricha kam bo`lishi kerak;
Jarayon serunumli va kam mehnat talab etilishi maqsadga muvofiq.
Muhokama uchun savollar:
1. Qayta o`rash jarayoniga qanday texnologik talablar qo`yilgan?
2. Qayta o`rashda ipning xossalariga qanday o`zgarishlar kuzatiladi?
3. Nima uchun bobinalarga qayta o`ralayotgan iplar partiyasining tarangligi bir
xilda saqlanishi maqsadga muvofiq hisoblanadi?
