Proceeding of International Conference on
Research Innovation In Multidisciplinary Sciences, 2021
Hosted From New York USA
www.econferenceglobe.com
179
IQTISODIYOT NAZARIYASI
Baxodirjonova Roxilabonu Boxodirjon qizi
Andijon mashinasozlik institute Sirtqi fakulteti
Iqtisodiyot yoʻnalishi
2- bosqich 385-19 gurux talabasi
Annotatsiya
Iqtisodiy bilimlar odamlarning iqtisodiy
tafakkurini belgilab
beradi.
Iqtisodiy
tafakkur
shaxsning
iqtisodiy
voqelik
va
jarayonlarga munosabatini ifodalaydigan qarashlar, g`oya va
tasavvurlar majmuidir. Iqtisodiy tafakkur iqtisodiy bilimlarga
asoslanadi, bu bilimlar esa o`z navbatida ishonchli bo`lishi, iqtisodiy
va ijtimoiy hayotda yuz berayotgan haqiqiy jarayonlarni aks ettirishi
kerak. Maqolada iqtisodiyot va iqtisodiyot tushunchalariga ta’rif
berildi. Iqtisodiy tushuncha atamasi o’rganildi. Iqtisodiy yo’nalishlar
tahlil qilindi.
Kalit so’zlar
Iqtisodiyot, iqtisodiyot nazariyasi,
iqtisodiy tushunchalar,
iqtisodiy yo’nalishlar, siyosiy iqtisod, ekonomiks,
umumiy iqtisodiy
nazariya iqtisodiy tizim, mulkchilik munosabat,
ijtimoiy ishlab
chiqarish, ayirboshlashni boshqaruvchi qonunlar.
Iqtisodiyot — yunoncha "ekonom" va "oykos" soʻzlari birlashmasidan kelib chiqqan boʻlib,
"ekonomika"
qishloq xoʻjalik asoslari haqida fan degan maʼnoni anglatadi. "Ekonomika" soʻzi
ommaviy oʻzbek lugʻatiga oʻtilganda "iqtisodiyot" atamasiga oʻzgaradi. Iqtisodiyot cheklanmagan
ehtiyojlarni, cheklangan resurslardan samarali foydalanib boshqarishni oʻrganuvchi fan.
Iqtisodiyot nazariyasi - insonlarning cheksiz ehtiyojlarini qondirish uchun cheklangan resurslardan
samarali foydalanishni va xo'jalik yuritish jarayonida turli tomonlar orasida yuzaga keluvchi
munosabatlarni o'rganuvchi fan.
Iqtisodiyot nazariyasi fani ko'pgina maktab va yo'nalishlardan iborat. Iqtisodiyot fani mudom
o'zgarishda bo'lgani sababli uning taraqqiyoti va tarixiy retrospektivasi bilan iqtisodiyot tarixi fani
shug'ullanadi.
Iqtisodiyotning
qonun-qoidalari, tushunchalari va rivojlanish tamoyillarini oʻ rganuvchi
umumiqtisodiy va nazariy fan. Iqtisodiyot nazariyasi xorij mamlakatlarida "Ekonomiks",
"Ekonomika" va "Siyosiy iqtisod" nomlari bilan, MDH mamlakatlarida "Iqtisodiyot nazariyasi" nomi
bilan yuritiladi. Iqtisodiyot nazariyasi iqtisodiyotni umumiy jihatidan va har bir iqti-sodiy tizimga
tadbiqan oʻ rganadi, iqtisodiy hodisalarni mikro va makro hamda jahon iqtisodiyoti darajasida tahlil
etadi. Bu fan Oʻ zbekistonda "Iqtisodiy bilim asoslari" sifatida maktablarda, "Iqtisodiyot asoslari"
sifatida kollej va akademik litseylarda va "Iqtisodiyot nazariyasi" sifatida oliy oʻ quv
yurtlarida
oʻ rganiladi. Iqtisodiyot nazariyasi ijtimoiy fan bo'lib, tovar va xizmatlarning ishlab chiqarilishi,
taqsimlanishi va iste'mol qilinishi jarayonlarini o'rganadi.
Iqtisodiy tushunchalar — iqtisodiyotni oʻ rganishda qoʻ llaniladigan nazariy bilimlar boʻ lib,
ular real iqtisodiy voqelikning ilmiy ifoda etilishidir. Ular 2 guruhga boʻ lib oʻ rganiladi:
Umumiqtisodiy tushunchalar — iqtisodiy taraqqiyotning hamma bosqichlariga xos
tushunchalar,
mas, mehnat, ishlab chiqarish, mahsulot, ish kuchi, resurs kabilar. Ayrim ijtimoiy-iqtisodiy tizimga
xos tushunchalar, mas, pul, talab, taklif, baho, kredit, emissiya, inflyasiya kabilar ayrim tizimga
