Iqtisodiyot va ta'lim / 2022-yil 5-son
59
2-rasm. Oʻzbekistonda raqamli iqtisodiyotning tarkibiy tuzilishi (foizda) [2]
Jahon tajribasiga koʻra, makrodarajadagi fun-
damental sabablar, ya’ni fan sigʻimkorligining past-
ligi, erkin iqtisodiy tizimning toʻlaligicha namoyon
boʻlmasligi texnologik tovarlarni ishlab chiqarishni
cheklovchi omil hisoblanadi. Xususan axborot tex-
nologiyalarining sohalari erkinlik sharoitida oʻsish-
ga moyil. Xalqaro tajribada Xitoy Xalq Respublikasi-
dagi IT kompaniyalariga katta jarimalar, tekshiruv-
lar, video oyinlar ta’qiqlanishi va boshqa bosimlar
ortidan kompaniyalar milliardlab dollar zarar koʻril-
di. IT kompaniyalarining birjadagi narxlari tushib,
mamlakatga investitsiyalar oqimi kamaydi va koʻp-
lab biznes egalari kapitalini chetga olib chiqib ketdi.
Natijada 2021-yilda Xitoydagi Didi taksi xizmati
ilovasi telefonlardan oʻchirildi va kompaniya Nyu-
York birjasidan delisting boʻldi.
Yuqoridagilar 2022-yilga kelib Xitoy iqtiso-
diyoti oʻsishi darajasi koʻzlangan 5,5 foiz emas, balki
45 % boʻlishiga olib kelishi mumkin. Bu boshqa
mamlakatlar hukumati uchun ham tajriba sifatida
qaralsa, iqtisodiy oʻsish nazaridan ijobiy samara
beradi.
1-jadvaldagi holat AKT eksporti tarkibida
ham koʻrinadi. Eksport tarkibida ham AKT xizmatla-
rining ulushi yuqoriligini koʻrishimiz mumkin.
1-jadval
Oʻzbekiston Respublikasi AKT sohasidagi xizmatlar va tovarlar eksporti
(ming AQSh doll.) [1]
Koʻrsatkichlar
2015-y 2016-y 2017-y 2018-y 2019- y 2020-y
2020-yilda
2015 yilga
nisbatan
oʻzgarishi
AKT xizmatlar jami mln. AQSh. doll.
156,9
147,5
150,7
159,7
167,5
169,5
12,6
Telekommunikatsiya xizmatlari
152,3
141,1
143,2
150,6
156,7
151,8
-0,5
Kompyuter dasturlash xizmatlari
-
-
-
0,7
0,8
5,8
5,8
Boshqa kompyuter xizmatlari
2,7
4,5
5,6
6,3
8,1
8,3
5,6
Axborot agentligi xizmatlari
-
-
-
-
0,09
-
-
-Boshqa axborot xizmatlari
1,9
1,9
1,9
2,1
1,9
3,6
1,7
Jami xizmatlar eksportida ulushi, foizda
5,1
4,7
6,1
5,2
4,9
8,5
3,4
AKT sohasida tovarlar eksporti jami mln. AQSH
doll.da
6,6
5,1
10,7
12,4
18,2
23,9
17,3
Maishiy elektronika
0,6
3,1
8,8
10,8
15,9
20,6
20,0
Aloqa uskunalari
1,5
0,2
0,2
0,06
0,06
0,5
-1
Kompyuterlar va tashqi qurilmalar
1,8
0,1
0,006
0,14
0,3
1,3
-0.5
AKT sohasidagi boshqa tovar va komponentlar
2,7
1,7
1,7
1,4
1,9
1,5
-1.2
Jami tovarlar eksportidagi ulushi, foizda
0,1
0,04
0,1
0,1
0,1
0,2
0,1
