8
sohasida rivoj topadi. Ilg‘or texnika va texnologiyalardan foydalanish,
materiallarning
yangi turlarini yaratish, mehnat unumdorligini oshirish, ishlab
chiqarilayotgan mahsulotlarning raqobatbardoshligini yuqori darajaga ko‘tarish,
ishlab chiqarishning boshqa bir qator texnik-iqtisodiy ko‘rsatkichlarini
yaxshilash
asosida uning samaradorligini ko‘tarish uchun harakat va boshqa mehnat an’analari
ham
avvalo, sanoat sohasida vujudga kelgan va kelmoqda.
1.2. «Industrial iqtisodiyot” fanining predmeti va boshqa fanlar bilan
bog‘liqligi
Iqtisodiyot sohasida ro‘y berayotgan barcha voqeliklardan habardor bo‘lish,
ularning mohiyati va ahamiyatini to‘g‘ri tushunish, iqtisodiy
muammolarni oqilona
hal etish korxonalar, firmalar, tarmoqlar va komplekslar oldida turgan vazifalarni o‘z
vaqtida amalga oshirish uchun iqtisodiy bilimlar bilan qurollanmoq, ularni chuqur
egallamoq kerak. Bunday bilimlarni bizga iqtisodiy fanlar tizimi o‘rgatadi (1.2 va
1.3-rasmlar).
Birinchi guruhga eng avvalo «Iqtisodiy nazariya» fani kiradi. Uning o‘zi o‘z
nomi bilan boshqa fanlardan ajralib turadi va umum
iqtisodga nazariy jihatdan
yondashadi, unga xos qonun va qoidalarni o‘rganadi.
«Iqtisodiy nazariya» — insonlarning ishlab chiqarish munosabat- larini ishlab
chiqaruvchi kuchlar bilan o‘zaro aloqada o‘rganuvchi fandir.
1.3 -rasm. Iqtisodiy fanlarning guruhlari
1
Lekin «Iqtisodiy nazariya» iqtisodiyotning ayrim tarmoqlari va tarmoqlararo
komplekslarida iqtisodiy qonunlarning namoyon bo‘lish, ro‘y
berish shakllari va
xususiyatlarini o‘rganmaydi. Bu bilan aniq iqtisodiy fanlar shug‘ullanadi. Ana
shunday fanlardan biri «Industrial iqtisodiyot” fani hisoblanadi. Bu fan jamiyatning
iqtisodiy qonunlari va zaruriy qoidalari sanoat va uning tarmoqlari sohasida namoyon
bo‘lishi, ro‘y berishi, tuzilmaviy o‘zgarishlarning «falsafasini», boshqarishning ilmiy
asoslarini, rejalashtirish va bashoratlashning metodologiyasi va metodikasini, fan-
texnika tarakqiyotining asosiy yo‘nalishlari, sanoat resurslarining mohiyati, ahamiyati
1
Ortiqov A. Sanoat iqtisodiyoti. Darslik.- T.:”Sano-standart”, 2014.-11 bet.
9
va turlari hamda ulardan foydalanishni yaxshilash shart-sharoitlari va sanoatning
boshqa qator muammolarini o‘rganadi.
«Industrial iqtisodiyot” fani bir qator iqtisodiy
fanlar bilan chambarchas
bog‘langan. Ular jumlasiga «Ekonomiks», «Iqtisodiy nazariya», «Makroiqtisodiyot»,
«Mikroiqtisodiyot», «Statistika», ayniqsa, «Iqtisodiy statistika», «Mehnat
iqtisodiyoti», «Marketing», «Menejment», «Buxgalteriya hisobi va audit», «Moliya
va kredit» va boshqa bir qator fanlar kiradi.
