316
asoslanadi. Bunda asosan korxonaning oʻzaro tadbirkorlikda klasterizatsiyaning norasmiy faoliyati
hamda innovatsion mahsulotlarning samaradorlikni oshirishdagi imkoniyatlari oʻrganilib, xom ashyo
yetkazib beruvchi korxonalarni jalb etilishi natijasida yuzaga keluvchi iqtisodiy hamkorlik hamda
moliyaviy oʻzgarmas xarajatlarni nazarda tutadi.
Bank moliya sohasining moliyaviy koʻrsatkichlarini baholash asosan korxona moliyaviy
aktivlarining korporativ jihatdan toʻgʻri qoʻllanilishi, fond birjasida korxonanning samaradorligini
oshirishga xizmat qila olish darajasi va imkoniyatlarining kengayishi, shuningdek, bugungi kunning
dolzarb masalalaridan sanalgan bank bilan oʻzaro parallel faoliyat olib borish tizimini nafaqat ichki,
balki xalqaro miqiyosda ham yoʻlga qoʻyilganligini aniqlashga xizmat qilishi bilan tavsiflanadi.
Xorijiy investorlar uchun investitsion mandatni baholash ekotizimi oʻziga xos tarzda baholash
koʻrsatkichlarini tizimlashtirishni taqozo etib, bunda indikatsion boshqaruv hamda indeksial baholash
asoslari bilan hisoblashishga undaydi. Xorijiy investorlar bugungi kunga kelib, oʻzining ekspert
komissiyasi yoki ekspert olib boruvchi mutaxassislarni yollashdan koʻra korxonaning mavjud baholash
natijasida olingan tahlil natijalari bilan tanishib chiqishni ma’qulroq deb biladilar avvalambor bu holat
tahlillarni pogʻonama pogʻona olib borishda ishning qayta takrorlanishi va unga doir xarajatlarning oshib
ketishi oldini olgan holda tejamkorlik asosida samaradorlikka erishish imkonini beradi. Bu oʻz navbatida
ekotizimni mustahkamlovchi asosiy parametrlarining samarali ishlashini taxminlaydi, agarda ishlab
chiqarishda parametrlarni taqdim etish funktsionallashtirilmagan boʻlsa, u holda ularni joriy etish orqali
sarhisoblarni olib borishning an’anaviy baholash tizimiga aylantirish tender loyihalarda alohida rezyume
sifatida xizmat qilishini ta’minlashga qaratilgan boʻladi. Shunga koʻra, yuqorida keltirilgan rasmdagi
ketma-ket tizimlashtirilgan baholash tizimini aniq sxematik asos sifatida konsepsiya koʻrinishida
korxonalarda joriy etish va uni baholashni doimiy yoʻlga qoʻyish, uning hisobot natijalarini andozaviy
shakl harfi bilan belgilagan holda shakllar katalogida mavjud boʻlishini ta’minlashni taqozo etadi.
Jumladan, 9-shakl moliyaviy hamda iqtisodiy baholash natijalari uchun ishlab chiqarish faoliyatida
xizmat qilishi mumkin boʻlib, mazkur shakl hali egallanmagan, uni joriy etishda esa statistika
agentiligining tashabbusi bilan statistik ma’lumotlarni keltirish shaklida qoʻllanilishi lozim boʻladi. Bu
korxonalarning har oylik ma’lumotlarini mazkur shaklda toʻldirilishi asosida korxonaning doimiy
ma’lumotlar arxivida boʻlishini ta’minlabgina qolmay, uning bazasi asosida xorijiy investorlar uchun
ma’lumotlar bazasi sifatida xizmat qilishi mumkinligi bilan alohida e’tirof etiladi.
Xorijiy investorlar uchun investitsion mandat baholanishining ekotizimi milliy iqtisodiy
infratuzilmasida ilgari tadqiq etilmagan boʻlib, bugungi kunga kelib uning indikatsion
koʻrsatkichlarni qamrab olgan holda baholash tizimi sifatida xizmat qilishi xalqaro miqiyosdagi
report post ya’ni hisobot shakliga aylanishiga olib kelishi mumkin. Mazkur ehtimol xalqaro iqtisodiy
arenada xorijiy hamkorlar bilan ishlash, ularning investitsion jozibadorlikka boʻlgan munosabati ham
innovatsion loyihalarni keng joriy qilishni ixtilof etmagani bois, ekotizimning konsepsiya darajasiga
qadar takomillashishiga yetaklashi ehtimoli yuzaga keladi va bu «Olmaliq KMK» AJ faoliyatini
baholash tizimining umumfoydalanish namunasi sifatida alohida e’tirof etilishi mumkin.
