390
Respublika statistika boshqarmasi ma’lumotlari bo‘yicha, O’zbekiston Respubli-kasining temir
yo’l transporti aksioner jamiyati tomonidan keyingi 10 yilda, ya’ni 2013-2022 yillarda tashilgan
eksport yuklari hajmini(ming tonna hisobida), diskret {Y
t
, t
T} turg’n dinamik qator sifatida( jadval-
1, 3 ustun), Dekart koordinatalar sistemasida geometrik izohlab, bu jarayonnig bosh yo’nalishini
xarakterlovchi trend qismi modelini taxminan chiziqli bog‘lanishga ega deb
𝒚 = 𝒂
𝟎
+
𝒂
𝟏
𝒕
faraz
qilishimiz mumkin (shakl-1):
Shakl-1
Statistik ma’lumotlar asosida, eng kichik kvadratlar usuli bilan, chiziqli bog‘lanishda
qatnashuvchi noma’lum parametrlar
{
=
+
t
y
t
a
T
a
1
0
t
y
t
a
t
a
t
=
+
2
1
0
(1)
(1) tenglamalar sistemasini yechib
𝑎
0
va
𝑎
1
𝑎
niqlanadi:
𝑎
0
=
1
Т
∑ 𝑦
𝑡
,
𝑎
1
=
1
∑ 𝑡
2
∑ 𝑦
𝑡
𝑡 .
(2)
