5.2. Ajratgichlarni tanlash
Ajratgichlar quyidagicha tanlanadi:
qurilmaning kuchlanishi bo‘yicha Uqur≤Unom
tok bo‘yicha
konstruksiyasi, urnatish turi bo‘yicha;
elektrodinamik turg‘unligi bo‘yicha
bunda ipr.s, Ipr.s—q.t. ning parron o‘tuvchi chegara toki (amplituda va ta’sir etuvchi qiymatlari);
termik turg‘unligi bo‘yicha
bunda Bk—hisob bo‘yicha issiqlik impulsi, kA2·s; I —termik turg‘unlikning chegara toki; t —termik turg‘unlik chegara tokining o‘tish davomiyligi.
Qisqa tutashtirgichlar ham o‘sha shartlar asosida tanlanadi, faqat yuklama tokiga tekshirilmaydi.
9-jadval
|
Xisobiy parametrlar
|
Ajratkich parametrlari
| |
Unom (kV)
|
|
Unom (kV)
|
| |
Inom (A)
|
|
Inom (A)
|
| |
izarb (kA)
|
|
izarb
|
|
|
|
|
|
5.3. Tok transformatori tanlash
Tok transformatorini tanlash uchun, avvalo transformator turi aniqlanadi (qurilgan yoki alohida turadigan), bu o‘z navbatida oldindan qabul qilingan uzgich turiga bog‘liq. Kam hajmli moyli uzgich o‘rnatilganda alohida turadigan tok transformatori ishlatiladi. Tok transformatorini tanlash yig‘ma jadval bilan yakunlanadi.
10-jadval
|
Ko‘rsatkich
|
TT hisob ko‘rsatkichi
|
TT katalog ma’lumoti
|
Tanlash sharti.
| |
Nominal kuchlanish, kV
|
|
|
Uish ≤ Unom
| |
Uzluksiz tok, A
|
|
|
Iish ≤ Inom
| |
Dinamik chidamlilik nominal tok, kA
|
|
|
Iz ≤ idin
| |
Temik chidamlilik, kA2∙s
|
|
|
Bk ≤
|
Tok transformatori barcha yuqori voltli uzgichlar zanjirida tanlanadi. OTQ-I va OTQ-2, tarmoqlarida o‘rnatilgan tok transformatori uchun ikkilamchi yuklanish bo‘yicha tekshiriladi (aniqlik sinfi tekshiruvi). Bajariladigan sharti birikib tekshiriladi:
S2.his ≤ S2.nom (37)
Tokli zanjirning induktiv qarshiligi yuqori emas, shuning uchun
Z2 r2. ikkilamchi yuklanish uskunalar qarshiligidan simlar birikmasi va qarshilik o‘tkazish kontaktidan iborat:
r2=rquril + rpr + rk. (38)
Uskunalar qarshiligi quyidagicha ifodalanadi rquril = Snom / I22, bunda Squril – uskunalar iste’moldagi quvvat; I2 – uskunaning ikkilamchi nominal toki 5A ga teng.
Kontaktlar qarshiligi ikki- uch uskunada 0.05 Om deb olinadi va ko‘proq uskunalarda 0.1 Om deb qabul qilinadi. Birikkan simlar qarshiligi ularning kesimi va uzunligiga bog‘liq. Tok transformatori tanlangan aniq sinfda ishlashi uchun ushbu shartga chidab berishi lozim:
rquril + r + rk Z2nom, (39)
bunda rpr = Z2nom - rquril - rk.
(40)
r bilib birikkan simlar kesimidan aniqlash mumkin:
bunda - simning solishtirma qarshiligi. Mis tolali simlar (=0.0175) ikkilamchi zanjirning asosiy va yordamchi uskunasida (ishlatiladi) agregati 100MVt va yuqori quvvatli elektr stansiyada ishlatiladi, hamda yuqori kuchlanishli 220kV va undan yuqori nimstansiyalarda qo‘llaniladi. Boshqa holatlarda ikkilamchi zanjirda alyumin tolali simlar (=0.0283) qo‘llaniladi; lhisob – hisob uzunligi, tok transformatori sxemasiga muvofiq. Uchta TT yulduzga ulangan, lhisob = l, bunda l – TT o‘rnatilgan joydan uskunaga qadar masofa. Ikkita TT to‘liq bo‘lmagan yulduzga ulangan, lhisob =l3, bitta TT sxemasi uchun, o‘rta fazaga qo‘shilgan bo‘lsa (B fazasi) lhisob =2l
TT dan uskunagacha bo‘lgan ulangan simlar uzunligi kuchlanish pog‘onalari uchun: 35kV … (60 - 75)m; 110kV … (75 – 100)m; 220kV … (100-150)m; 500kV … (150-175)m. deb qabul qilish mumkin.
Mexanik mustahkam mis simlar birikishi kesishmalari 2,5 mm dan kam bo‘lmasligi lozim
Nazariy qismda uskunalarning tok transformatoriga ulanish sxemasi keltirilgan (yulduz, to‘liqmas yulduz).
| 