Oriental Renaissance: Innovative,
educational, natural and social sciences
VOLUME 1 | ISSUE 9
ISSN 2181-1784
Scientific Journal Impact Factor SJIF 2021: 5.423
216
w
www.oriens.uz
October
2021
Shu sababdan qozonxona agregatining foydali ish koeffitsientini oshirish
muammosi murakkab, kompleksda xam termodinamika
nazariyasi nuqtai nazardan,
xam konstruktiv tuzilishi nuqtai nazardan, xam ekologik nuqtai nazardan optimal
echimga kelish zaruratini belgilaydi. Bu borada uch
usuldan foydalanish mumkin
bo‘ladi.
Birinchi usulga
ko‘ra qozonxona agregatining foydali ish koeffitsientini
oshirish o‘txonada qo‘llanadigan yondirish usuli va o‘txonada xamda yordamchi
uskunalar konstruksiyasiga bog‘liq bo‘ladi.
Chunki yoqilg‘i yondirilishi natijasida ma’lum miqdorda (yoqilg‘ining tarkibiy
tuzilishiga va yonish maxsulotilariga ko‘ra) kul xosil bo‘ladi.
Odatda kul qiyin
eriydigan bo‘lib, uni yumshatish uchun tutun gazlarini 1050 ÷ 1150 ° S gacha
sovitishga to‘g‘ri keladi. Buning uchun o‘txonada katta ekransimon yuzalarni
o‘rnatish zarur bo‘ladi. Jumladan bug‘ samaradorligi 620-640 t/s (200 MVt)
bo‘lganda o‘txona kamerasi ikkita nurli ekran erdamida ikki eki uch qismga bo‘linadi
va frontiga ko‘ra perpendular joylashtiriladi.
Bir vaqtning o‘zida o‘txonaning tepa qismida rivojlangan
shirma yuzalar xam
qullanadi. Agar, yuqorida ko‘rsatilgandan quvvatlirok qozon agregati qo‘llanagan
bo‘lsa gazlarni sovitish muammosi yanada qiyinlashadi.
TP-100, PK-33 turdagi qozonxona agregatlari quvvati 200 MVt bo‘lib, o‘txona
eni- 20m va kolonnalar aro masofa 25 m va undan ortiq bo‘lishi mumkin. Natijada
karkasni konstruktorlash masalasi murakkablashadi. Xususan, gorizontal balkalarni
frontga nisbatan parallel o‘rnatilishi. Ush bu balkalar utxonada
bosimni ortishga va
eguvchi kuchlarga bardosh berishlari kerak. Bu muammoni echish uchun o‘txona
eniga nisbatan qisimlarga bo‘linib, xar birida aloxida karkas o‘rnatilishi ko‘zda
tutiladi. Lekin bunday echim qozonxona agregati gabaritlarini ortishiga, obshiv
kasimaydonini ortishi va ekranlar narxini ortishiga olib keladi.
Ikkinchi usulga
ko‘ra tez yonuvchi yoqilg‘ilar uchun yoki siklon o‘txona oldi
konstruksiyada yonish jarayoni pastki yonish kamerasida kechsa kameraning o‘ta va
yuqori qisimlarni shirmalar bilan to‘ldirish mumkin bo‘ladi. Bunday xolatda gazlarni
shlaklanishdan pastroq qiymatdagi xaroratni
olish uchun ekranni kichik
rivojlantirilishi maqsadli.
Tabiiki, qiyin eriydigan kulli yoqilg‘ilar uchun va mazut yoki gazda ishlaydigan
qozonxona agregatlar uchun tutun gazlarni chuqur sovitish masalasi yochimi oson
bo‘lib, o‘txona kamerasini ta’mirlash xam qiyinchilikni tug‘dirmaydi.
