• 6.2.Termoelektr materiallar va o‟zgartkichlar
  • Standart termoelektr termometrlar




    Download 336,76 Kb.
    bet23/72
    Sana02.12.2023
    Hajmi336,76 Kb.
    #109797
    1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   72
    Bog'liq
    1-маърўза Кириш-fayllar.org

    Standart termoelektr termometrlar 
    6.1-jadval

    Termoelektr termometr termojufti turi
    Darajalash
    belgisi,
    yangisi
    (eskisi)
    O‟lchash
    chegarasi,
    0
    C
    Yuqorigi o‟lchash
    chegarasi,
    0
    С
    Uzok
    vaqt
    qo‟llanil
    ganda
    Kiska vaqt
    qo‟llanil
    ganda
    1
    Miss –kopelli
    -
    -200
    100
    600
    2
    Miss-mis-nikelli
    Т
    -200
    400
    600
    3
    Temir-mis-nikelli
    J
    -200
    700
    900
    4
    Xromel-kopelli
    (XK)
    -50
    600
    800
    5
    Nikelxrom-mis-nikelli
    Е
    -100
    700
    900
    6
    Nikelxrom-nikel-alyuminiyli (xromel-
    alyumelli)
    (XA)
    -200
    1000
    1300
    7
    Platinorodiy (10%)-platinali
    S(ПП)
    0
    1300
    1600
    8
    Platinorodiy (30%)-
    Platinarodiyli (6%)
    В(ПР)
    300
    1600
    1800
    9
    Volframreniy (5%)-
    Volframreniyli (20%)
    (ВР)
    0
    2200
    2500
    6.2.Termoelektr materiallar va o‟zgartkichlar 

    Turli o‟tkazgichlarning ixtiyoriy jufti termoelektr o‟zgartkichni tashkil etishi


    mumkin, ammo har bir juftlik ham amalda qo‟llanishga yarayvermaydi. Buning
    uchun materiallar yuqori haroratlar ta„siriga chidamlilik, TEYK ning vaqt bo‟yicha
    o‟zgarmasligi, uning iloji boricha katta qiymatga ega bo‟lishi va haroratga bir



    35
    qiymatli bog‟liqligi, qarshilik harorat koeffitsientining katta bo‟lmasligi va katta


    elektr o‟tkazuvchanlik kabi xususiyatlarga ega bo‟lishi kerak.
    Barcha materiallar va qotishmalar uchun TEYKning haroratga funktsional
    bog‟liqligi murakkab bo‟lib, uni analitik ifodalash ancha qiyin. Platinorodiy-platina
    jufti bundan mustasnodir. Bu juftlik uchun TEYK bilan harorat orasidagi bog‟lanish
    300
    0
    C dan 1300
    0
    C gacha bo‟lgan oralikda sovuq ulanma harorati 0
    0
    C bo‟lganda
    Etarlicha aniqlikda parobolaga mos keladi:
     
    2
    0
    ,
    ct
    bt
    a
    t
    t




    ,
    (6.11)
    bunda a, b va c surma (630,5
    0
    C
    ), kumush (960,8
    0
    C
    ) va oltin
    (1068,0
    0
    C
    ) larning kotish harorati bo‟yicha aniqlangan doimiylar
    .
    Xromel-kopelli (56% Si + 44 % Ni) termoelektr
    termometrlar standart termometrlar orasida eng katta
    o‟zgartish koeffitsientiga ega (70-90мкВ/
    0
    С) Termoelektrod
    diametri 1mm dan kam bo‟lgan termometrlar uchun
    chegaraviy qo‟llanish davri 600
    C
    0
    dan kam, va masalan,
    diametri 0,2…0,3 mm bo‟lgan termoelektrodlar uchun faqat
    400
    C
    0
    ni tashkil etadi. Yuqorigi o‟lchash chegarasi kopelli
    elektrodlar xarakteristkalarining barqarorligiga bog‟liq.
    Nikelxrom – nikel-alyuminiyli (94% Ni + 2% Al +
    2,5% Mn + 1%Si + 0,5% qushilma) termometrlar turli muhit
    haroratlarini keng chegaralarda o‟lchash uchun qo‟llaniladi.
    Qo‟llanishning yuqorigi chegarasi termoelektrod diametriga
    bog‟liq. Diametri 3-5mm bo‟lgan termoelektrodlar uchun
    qo‟llanishning
    yuqorigi
    chegarasi
    nikel-xrom-nikel-
    alyuminiyli termometrlarda 1000
    C
    0
    ni tashkil etadi. 0,2-0,3
    mm diametr uchun 600
    C
    0
    dan ortiq emas.
    Platinorodiy (90% platina + 10% rodiy) – platinali
    termoelektr termometrlar uzoq vaqt davomida 0 dan 1300
    C
    0
    harorat oralig‟ida, qisqa vaqt davomida 1600
    C
    0
    gacha bo‟lgan
    oraliqda ishlashi mumkin.
    Platinorodiy (30% rodiyli) – platinarodiyli (6% rodiyli)
    termoelektr termometrlar uzoq vaqt davomida haroratlarning
    +300
    C
    0
    dan to 1600
    C
    0
    gacha oralig‟ida, qisqa vaqt davomida
    1800
    C
    0
    gacha qo‟llaniladi.
    Termoelektr generator termoelektr sovitgich va turli o‟lchov asboblarida yarim
    o‟tkazgichli termojuftlar ishlatiladi. Ularning TEYKi metall va metall qotishmalardan
    ishlangan oddiy termojuftlar TEYKdan 5-10 marta ko‟p. Bu termojuftlarda
    termoelektrod materiallari sifatida ZnSb va CdSb qotishmalari ishlatiladi.


    Download 336,76 Kb.
    1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   72




    Download 336,76 Kb.

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Standart termoelektr termometrlar

    Download 336,76 Kb.