|
Iv. Bob hayot faoliyati xavfsizligi
|
| bet | 1/8 | | Sana | 07.06.2023 | | Hajmi | 36.67 Kb. | | #70761 |
Bog'liq xfx Модель ОСИ, 18-ma\'ruza, Vitaminlar ishlab chiqarish texnologiyasi, rol-nauchno-meditsinskoy-biblioteki-v-informatsionnom-obsluzhivanii IV. BOB HAYOT FAOLIYATI XAVFSIZLIGI.
4.1 Yorug’lik manbalari va yoritish uskunalari
Yorug’lik manbalari. Ko’rish sezgisi bilan idrok etiladigan elektromagnit to’lqinlar (to’lqin uzunligi, taxminan, 400 dan 750 millimetrgacha) manbalari hisoblanadi. Yorug’lik manbalari issiqlik, elektr yoyi, elektr uchquni va gaz yoritqich manbalarga bo’linadi. Yuqori temperaturada qizdirilganda nurlanadigan mutlaq qora jismlar (yorug’lik etaloni), cho’g’lanma elektr lampalar, Quyosh, yulduzlar va boshqa issiqliklaar yorug’lik manbalaridir. Suyuq yoki, ko’pincha, gazsimon yonilg’i alangasi issiqlik yorug’lik manbalariga yaqin. Infraqizil yorug’lik manbalari hosil qilish uchun alanga va cho’g’lanish manbai uyg’unlashtiriladi. Elektr yoyi va elektr uchqunidan iborat Yorug’lik manbalari spektral emission analizida muhim. Ba’zan, inert gazlar (neon, geliy, argon) muhitiga joylashtirilgan volfram sharchalar yoki volfram o’tkazgichlar orasida elektr yoyi hosil qilinadi. Bular yoritqich lampalar sifatida ishlatiladi, ularning sirt ravshanligi juda yuqori (1800-2000 stilb). Gaz yoritqich manbalarda elektr toki gaz yoki metal bug’laridan o’tganda elektr energiyasi yorug’lik energiyasiga aylanadi. Bunday yorug’lik manbalari har xil bosim ostida gazlar (ko’pincha, inert gazlar) va ayrim hollarda oz miqdorda juda elastik metall (simob) bug’lari bilan to’ldirilgan silindr, sferik va boshqa shaklli shisha kolbadan iborat bo’ladi. Kolba ichidagi kavsharlangan elektrodlar orasida elektr razryadi hosil bo’ladi.
Gaz yoritqich lampalar uchga bo’linadi:
1) past (0,2 dan bir necha millimetr simob ustungacha) bosimda gaz yoki metal bug’i bilan to’ldirilgan gaz yoritqich lampalar, ularda asosiy nurlanish manbai atomlar (molekulalar) yoki rekombinasiyalanuvchi ionlar;
2) yuqori (10,2 dan 15 ATM gacha) bosimda gaz yoki metall bug’i bilan to’ldirilgan lampalar — fotolyuminessentsiya lampalari, ularda asosiy nurlanish manbai gaz razryadi bilan qizdirilgan lyuminoforlar;
3) o’ta yuqori (20 dan 100 ATM va undan yuqori) bosimda gaz va metall bug’lari bilan to’ldirilgan lampalar — elektr yoritqich lampalar, ularda asosiy nurlanish manbai gaz razryadi bilan qizdiriladigan elektrodlardir.
Yorug'lik manbalarini tanlashda ular uning turi masalasini oldindan hal qilishadi. Ishlab chiqarish uchun mo'ljallangan yorug'lik manbalarining quyidagi turlari mavjud:
akkor lampalar,
halogen lampalar,
gaz chiqarish.
Akkor lampalar, mavjud bo'lgan tejamkor yorug'lik manbalariga qaramay, ko'pincha ishlab chiqarishda ustunlik qiladi. Ulardagi porlash volfram filamentini yuqori haroratgacha qizdirish natijasida yuzaga keladi.
Ularning afzalliklari: ularni ishlab chiqarish oson, ishlatish uchun qulay, yoqish uchun qo'shimcha qurilmalarni talab qilmaydi, tarmoq kuchlanishining nominaldan sezilarli og'ishlarida ishlashi mumkin, shuningdek atrof-muhit sharoitlari va haroratga deyarli bog'liq emas, ixcham, xizmat oxiriga kelib ularning yorug'lik oqimi biroz pasayadi (15% ga). Shu bilan birga, ular past yorug'lik qaytishiga ega (umumiy maqsadli lampalar uchun) ip \ u003d 7...20 lm/Vt yuqori filament yorqinligi bilan), qisqa xizmat muddati (800...1000 ming soat), ularning spektrida sariq-qizil qism ustunlik qiladi, bu ularning spektral tarkibini quyosh nuridan juda farq qiladi, ularning samaradorligi juda yuqori 10-13% past (ular iste'mol qilinadigan energiyaning atigi 5% (ba'zi hollarda 18,6% gacha) yorug'lik oqimiga aylanadi).
Akkor lampalarning juda istiqbolli va mashhur turi halogen lampalardir. Ular kolbada volfram filamenti bilan bir qatorda u yoki bu halogen bug'larini (masalan, yod) o'z ichiga oladi, bu filamentning filament haroratini oshiradi va bug'lanishni deyarli yo'q qiladi.
Ular uzoqroq xizmat qilish muddatiga ega (3000 ming soatgacha), yuqori yorug'lik rentabelligi (30 lm/Vt gacha), ayniqsa ixchamligi, oq nuri va ranglarning ko'payishi bilan ajralib turadi. Ular faqat gorizontal holatda ishlaydi.
|
| |
