|
Jizzax politexnika instituti
|
| bet | 93/102 | | Sana | 30.05.2024 | | Hajmi | 20,04 Mb. | | #257711 |
Bog'liq AKT fanidan LOBARATORIYA uslubiy ko\'rsatmaO’rinlarini almashtirish shifrlash usuli bo’yicha boshlang’ich matn belgilarining matnning ma’lum bir qismi doirasida maxsus qoidalar yordamida o’rinlari almashtiriladi.
Almashtirish shifrlash usuli bo’yicha boshlang’ich matn belgilari foydalanilayotgan yoki boshqa bir alifbo belgilariga almashtiriladi.
Gammalashtirish usuli bo’yicha boshlang’ich matn belgilari shifrlash gammasi belgilari, ya’ni tasodifiy belgilar ketma-ketligi bilan birlashtiriladi.
Taxliliy o’zgartirish usuli bo’yicha boshlang’ich matn belgilari analitik formulalar yordamida o’zgartiriladi, masalan, vektorni matrisaga ko’paytirish yordamida. Bu yerda vektor matndagi belgilar ketma-ketligi bo’lsa, matrisa esa kalit sifatida xizmat qiladi.
O’rinlarni almashtirish usullari
Ushbu usul eng oddiy va eng qadimiy usuldir. O’rinlarni almashtirish usullariga misol sifatida quyidagilarni keltirish mumkin:
shifrlovchi jadval;
sehrli kvadrat.
Shifrlovchi jadval usulida kalit sifatida quyidagilar qo’llaniladi:
jadval o’lchovlari;
so’z yoki so’zlar ketma-ketligi;
jadval tarkibi xususiyatlari.
Misol.
Quyidagi matn berilgan bo’lsin:
T0=АХБОРОТ_ТЕХНОЛОГИЯЛАРИНИ_РИВОЖЛАНТИРИШ
Ушбу ахборот устун бўйича кетма – кет жадвалга киритилади:
А
|
О
|
Е
|
О
|
А
|
_
|
Ж
|
И
|
Х
|
Т
|
Х
|
Г
|
Р
|
Р
|
Л
|
Р
|
Б
|
_
|
Н
|
И
|
И
|
И
|
А
|
И
|
О
|
Т
|
О
|
Я
|
Н
|
В
|
Н
|
Ш
|
Р
|
Е
|
Л
|
Л
|
И
|
О
|
Т
|
*
|
Натижада, 5х8 ўлчовли жадвал ташкил қилинади.
Энди шифрланган матн қаторлар бўйича аниқланади, яъни ўзимиз учун 4 тадан белгиларни ажратиб ёзамиз.
T1=АОЕО А_ЖИ ХТХГ РРЛР Б_НИ ИИАИ ОТОЯ НВНШ РЕЛЛ ИОТ*
Bu yerda kalit sifatida jadval o’lchovlari xizmat qiladi.
|
| |
