|
Yechimli hujjatlar: axborot ta’minoti bo‘yicha
|
| bet | 32/89 | | Sana | 12.12.2023 | | Hajmi | 378,85 Kb. | | #116419 |
Bog'liq Kafedrasi axborot tizimlarini loyihalash fanidan o‘quv-uslubiy m-hozir.org| 3. Yechimli hujjatlar: axborot ta’minoti bo‘yicha.
Excel Microsoft Office paketi tarkibidagi dastur boʻlib, u Windows operatsion tizimi boshqaruvida ma’lumotli elektron jadvallar(EJ)ni tayyorlash va qayta ishlashga moʻljallangan. Bunda jadvallar yaratish, formulalar hosil qilish, diagrammalar hosil qilish, ma’lumotlarni saralash uchun moʻljallangan dastur;
Windows operatsion tizimi yaratilmasdan avval DOS tarkibida SuperCalc, Quatprio va shunga oʻxshash EJli dasturlardan foydalanilgan. Windows operatsion tizimi yaratilgandan keyin koʻpgina foydalanuvchilar Officening EJli dasturi Microsoft Excel dasturidan foydalanish imkoniyatiga ega boʻldilar.
Excelda tayyorlangan har bir hujjat (ma’lumotli jadval) Windowsda qabul qilingan ixtiyoriy nom va .xls kengaytmadan iborat fayl boʻladi. Excelda odatda bunday fayl “Ish kitobi” (Книга) deb yuritiladi. Microsoft Excelning asosiy ish sohasi bu – Ish kitobi boʻlib, u 255 tagacha varaqlardan (list) dan iborat boʻlishi mumkin. Ularni ish varaqlari deb ataladi. Ish varagʻida buxgalter (hisobchi) kitobi kabi, sonlar, matnlar, arifmetik ifodalar, hisoblar qator va ustunlarda joylashgan boʻladi. Har bir ish varagʻi List1, List2, ... nomlar bilan atalgan boʻlib, ular jadvalning pastki qismidagi yorliqchalarda ifodalangan. Foydalanuvchi bu nomlarni xoxlaganicha oʻzgartirishi mumkin. Buning uchun shu nomlar yozilgan yorliqlarni sichqoncha yordamida tezda ikki marta tanlash kerak. Shundan soʻng yangi nomni terish mumkin. Buning boshqa yoʻli Format tavsiyanomasining List boʻlimidagi Переименоват buyrugʻidan foydalanish mumkin. Bir ish varagʻidan boshqasiga oʻtish uchun mos yorliqni sichqoncha yordamida tanlash kifoya.
Excel EJining boshqa dasturlardan asosiy farqli tomoni, unda formulalar satri deb atalgan satrning mavjuddir. Bu satr uch qismdan iborat boʻlib, birinchisi shu satrning chap tomonidagi kichkina qismi ismlar maydoni, oʻng tomonidagi katta qismi formulalar maydoni va oʻrtdagi qismi esa formulalar ustasini ishga tushiruvchi belgi tasvirili (fx) tugmadan tashkil topgan. Har bir katakka son, matn, yoki formula tarzidagi ma’lumotlar kiritiladi.
Elektron jadvallar g‘oyasi dastlab avstriyalik amerikalik olim Richard Mattesich tomonidan ishlab chiqilgan bo‘lib, u 1961 yilda "Byudjetlashtirish modellari va tizimni simulyatsiya qilish" nomli tadqiqotini nashr etgan [3]. Kontseptsiya 1970 yilda Rene Pardo va Remi Landau tomonidan to‘ldirilib, tegishli patent olish uchun ariza bergan (AQSh Patenti 4 398 249). Patent idorasi arizani rad etdi, ammo mualliflar ushbu qarorni sud orqali olishdi.
Dasturiy ta’minotning alohida klassi sifatida keng tan olingan elektron jadvallarning kashshofi Dan Bricklin bo‘lib, 1979 yilda Bob Frankston bilan birgalikda VisiCalc-ni ishlab chiqdi. Apple II kompyuterlari uchun ushbu elektron jadval juda mashhur bo‘lib, shaxsiy kompyuterni texnofil o‘yinchog‘idan asosiy biznes vositasiga aylantirdi.
Keyinchalik, ushbu sinfning ko‘plab mahsulotlari - SuperCalc, Microsoft MultiPlan (inglizcha) rus., Quattro Pro, Lotus 1-2-3, Microsoft Excel, OpenOffice.org Calc, AppleWorks jadvallari (inglizcha) rus tilida paydo bo‘ldi. va gnumeric, minimalist Spread32. Mobil telefonlar va PDA-lar uchun jadvallar, xususan SpreadCE mavjud.
|
| |
