|
Kaxorova Anora Nusratovna Abdukadirova
|
| bet | 2/6 | | Sana | 18.05.2024 | | Hajmi | 116,17 Kb. | | #242953 |
Bog'liq Kaxorova Anora Nusratovna (1)
“Pul-kredit siyosati” atamasi odatda davlatning Markaziy banki yoki Markaziy bankga mos keladigan funksiyalarni bajaradigan tuzilma faoliyati doirasida ko’rib chiqiladi. AQShlik, yaponiyalik va yevropalik iqtisodchi olimlar tomonidan nashr etilgan darsliklar, chop etilgan ilmiy maqolalarda “monetar siyosat” (monetary policy) tushunchasidan foydalaniladi. Masalan, taniqli iqtisodchi olim, AQSh FZT Prezidenti Bemanke (2003) o‘zining ilmiy- tadqiqot ishlarida va ilmiy maqolalarida faqat “monetar siyosat” tushunchasidan foydalangan Miller va D.Van-Xuzning(2009) fikriga ko‘ra, monetar siyosatning quyidagi ikki strategik maqsadini aytib o’tdi:
tovarlar va xizmatlar ishlab chiqarishning yuqori va barqaror darajasini ta’minlash; inflyatsiyaning past va barqaror darajada bo’lishiga erishish.
Yana bir guruh iqtisodchi olimlar e’tirof etadilarki, Markaziy bankning monetar siyosat yordamida tovarlar va xizmatlar ishlab chiqarishning yuqori va barqaror darajasini ta’minlashi ishsizlik darajasini pasaytirish imkonini berib, bu esa, Hukumat iqtisodiy siyosatining strategik maqsadilaridan biri bo‘lgan ishsizlikning past va barqaror darjasini ta’minlash maqsadiga mos keladi.
Namozov (2018) monetar siyosatning strategik maqsadlari sifatida moliyaviy va iqtisodiy barqarorlik, iqtisodiy o‘sish va to’lov balansida barqarorligini ko‘rsatadi deb ta’kidlaydi. Banklar tizimi odatda ikki bosqichli bo‘lib, o‘z ichiga markaziy (emission) bank va tijorat (depozitli) banklarning tarmoq otgan shaxobchalarini oladi. Markaziy bank boshchiligida hamda keng tarmoqli mustaqil tijoratda va xususiy banklar ikki bosqichli bank tizimini yaratish asosiy yo‘nalishlardan hisoblanadi. Davlat banki mamlakat pul-kredit tizimini markazlashtirilgan tartibda boshqaradi va davlatning yagona pul-kredit siyosatini amalga oshiradi.
Mamlakatimizning pul-kredit sohasiga oid bir qancha qonun hujjatlari qabul qilingan, ularning bazilarini ko’rib chiqamiz. O‘zbekiston Respublikasining Markaziy banki to‘g‘risidagi qonunda (Qonun-582-son,2019) Markaziy bank monetar siyosatining strategik maqsadi sifatida milliy valyutaning barqarorligini ta’minlash ekanligi aytib o’tilgan. Biroq, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining (PF-5296, 2018) 9-yanvardagi “O‘zbekiston Respublikasi Markaziy bankining faoliyatini tubdan takomillashtirish chora- tadbirlari to‘g‘risida”gi farmonida O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki faoliyatining strategik maqsadlari qilib, quyidagilar belgilanib olingan:
narxlar barqarorligini doim ta’minlab borish;
bank tizimi barqarorligi asosida rivojlanishini ta’minlash borish;
to‘lov tizimi barqarorligi asosida rivojlanishini ta’minlash kabilardir.
Metodologiya. Maqolada tizimli tahlil, statistik-iqtisodiy va ilmiy abstraktsiya, qiyosiy va tarkibiy tahlil hamda qator boshqa usullardan foydalanildi.
|
| |
