|
Kiberxavfsizlik arxitekturasi, strategiyasi va siyosati
|
| bet | 1/5 | | Sana | 18.01.2024 | | Hajmi | 23,5 Kb. | | #140253 |
Bog'liq Kiber xavfsizlik arxitekturasi daftar usti 1, 2-topshiriq, Ютуклари, Mavzu Abonent kirish tarmoqlari. Pon, xdsl, 3G 4G, kabelli inte-fayllar.org, Oldi-sotdi, ma\'lumotlar bazasini o\'rnatish, 8-mavzu ta’limning tashkiliy shakllari va metodlari, Masofaviy ta\'lim texnologiyalari Guliston 2020, programmnyy-generator-psevdosluchaynyh-chisel-dlya-programmnyh-sredstv-zaschity-inf, NdmwLMjRgUfi3LOwNTqdM0U0f8HNlWe56DnnM49Q, Эхтимоллар назарияси, Эхтимоллар назарияси, Kiber-Qonun-va-Qoidalar, taqdimot
Kiberxavfsizlik arxitekturasi, strategiyasi va siyosati
9- Mavzu. KIBERXAVFSIZLIK
ARXITEKTURASI, STRATEGIYASI VA
SIYOSATI
4.1. Kiberxavfsizlik arxitekturasi va strategiyasi
Zamonaviy
tijorat
oldida
murakkab
masalalar
to‘plami
ko‘ndalangki, beqaror iqtisodiy vaziyatda ularning dolzarbligi yanada
oshadi. Bunday masalalarga quyidagilarni kiritish mumkin:
-
daromadning oshishi;
-
o‘zgaruvchi vaziyatlarga reaksiya tezligining oshishi;
-
harajat va chiqimlarning pasayishi;
-
innovatsiyaning tezlashishi;
-
bozorga mahsulot va xizmatlarni taqdim etish vaqtining
qisqarishi;
-
buyurtmachilar va sheriklar xolisligining oshishi;
-
raqobatlik qobiliyatining oshishi;
-
me’yoriy talablarga moslikni ta’minlash.
Yuqorida keltirilgan barcha masalalarni yechishda korxona
arxitekturasidan foydalaniladi (2.1-rasm).
Korxona arxitekturasi
prinsiplar, yondashishlar va texnologiyalar naborini shakllantirishga
imkon beradiki, ular tashkilotning joriy holatini hisobga olgan holda
uning kelgusi transformasiyasi, o‘sishi va rivojlanishi asosini belgilaydi.
KORXONA ARXITEKTURASI
Tijorat
arxitekturasi
Axborot
arxitekturasi
Ilovalar
arxitekturasi
Infrastruktura
arxitekturasi
4.1-rasm. Korxona arxitekturasi va uning boshqa arxitekturalar
bilan bog‘liqligi
Hozirda bunday arxitekturalarni yaratishda bir necha yondashishlar
mavjud, masalan TOGAF, Zachman Framework, FEAF, DoDAF va h.
Ammo, qaysi bir yondashish tanlanmasin, hozirgi sharoitda
axborotdan va axborot tizimidan foydalanmay rivojlanish mumkin emas.
Axborot va axborot tizimlari nafaqat tijoratdagi har qanday o‘zgarishlarni
madadlaydi, balki ularni oldindan sezadi, ularga oldindan tayyorlanadi,
ba’zi xollarda esa yangi tijorat-imkoniyatlarining paydo bo‘lishiga
yordam beradi. Biroq tijorat doimo istalgancha rivojlanmaydi. Bunda
ma’lumotlarning sirqib chiqishi, axborot texnologiyalari infrastrukturasi
elementlarining ishdan chiqishi va h. bilan bog‘liq axborot operatsion
risklar anchagina rol o‘ynaydi. Hozirgi va kelajak risklarga tayyor bo‘lish
uchun korxonaning boshqa arxitekturalari bilan uzviy bog‘langan axborot
xavfsizligi arxitekturasi zarur.
Kiberxavfsizlik
arxitekturasi
jarayonlarni,
inson
rolini,
texnologiyalarni va turli xil axborotni tavsiflaydi, hamda zamonaviy
korxonaning murakkabligini va o‘zgaruvchanligini hisobga oladi.
Boshqacha aytganda, kiberxavfsizlikning arxitekturasi tashkilotning va u
bilan bog‘liq boshqa komponentlar va interfeyslarning istalgan axborot
xavfsizligi tizimi xolatini tavsiflaydi. Bunda axborot xavfsiziligi
arxitekturasi tijoratning joriy va eng muhimi, kelgusidagi ehtiyojini
akslantiradi.
Odatda arxitekturaning 3 ta sathi ajratiladi – konseptual, mantiqiy
va amalga oshirish (texnologik). 2.2-rasmda bunday arxitektura
keltirilgan bo‘lib, odatda texnologiyalar jihatidagi qismi xavfsizlik
xizmati nazoratidan chetda qoladi.
Konseptual
sath
Mantiqiy
sath
Amalga
oshirish
sathi
Insonlar
Axborot Texnologiyalar
4.2-rasm. Kiberxavfsizlik arxitekturasi
Joriy holatdan qanday qilib yangi, mukammalroq va quyilgan
maqsadlarga mos holatga o‘tish mumkin? Buning uchun strategiya, ya’ni
quyilgan maqsadlarga erishish uchun harakat yo‘nalishi mavjud.
Strategiya – korxonaning davomli muvaffaqiyat bilan faoliyat
yuritishini ta’minlashga mo‘ljallangan strukturalangan va o‘zaro
bog‘langan
harakatlar
to‘plami. 2.3-rasmda
arxitektura
bilan
strategiyaning o‘zaro bog‘liqligi keltirilgan. Strategiya kiberxavfsizlik
arxitekturasi ko‘rinishidagi maqsadga ega bo‘lgan holda unga
erishishning optimal yo‘lini belgilaydi.
|
| |
