Kimyoviy potensial. Entropiyani statistik tabiati. Bolsman tenglamasi

KIMYOVIY POTENSIAL. ENTROPIYANI STATISTIK TABIATI. BOLSMAN TENGLAMASI.

REJA: 1. Kimyoviy potenstial. 2. Entropiyaning statistik tabiati. 3. Entropiya va ehtimollik. Bolstman tenglamasi.

Shu paytgacha ko’rilgan jarayonlarda moddalar miqdori o’zgarishi haqida so’z yuritilmagan edi. Ma’lumki, ko’pgina jarayonlar davomida sistema tarkibiy qismlarining mollar soni o’zgarib turadi. Masalan, gomogen kimyoviy reakstiyani olsak vaqt o’tgan sari dastlabki moddalar miqdori kamayib, reakstiya mahsulotlari ko’payib boradi.

Shu paytgacha ko’rilgan jarayonlarda moddalar miqdori o’zgarishi haqida so’z yuritilmagan edi. Ma’lumki, ko’pgina jarayonlar davomida sistema tarkibiy qismlarining mollar soni o’zgarib turadi. Masalan, gomogen kimyoviy reakstiyani olsak vaqt o’tgan sari dastlabki moddalar miqdori kamayib, reakstiya mahsulotlari ko’payib boradi.

Fazalar o’tishida (masalan qaynash, suyuqlanish jarayonlarida) modda bir fazadan ikkinchi fazaga o’tadi, binobarin bir fazadagi modda miqdori kamayib ikkinchi fazada ortib boradi. Demak, sistemadagi (yoki fazadagi) tarkibiy qismlar miqdorlari n1,n2,n3 . . . . . ni o’zgaruvchan bo’lishi mumkin.

Modda miqdori o’zgarishi bilan boradigan jarayonlarda Gibbs energiyasini bosim va temperatura funkstiyasi bo’libgina qolmay modda miqdorining ham funkstiyasi bo’ladi.

G = f (T,p,n1,n2,n3, . . . . ni)

Gibbs energiyasini xususiy xosilalar orqali to’liq differenstialini quyidagicha yozish mumkin

Gibbs energiyasini xususiy xosilalar orqali to’liq differenstialini quyidagicha yozish mumkin

bu erda nj - bir moddadan boshqa moddalar miqdori o’zgarmas.

Quyidagi nisbatni belgilasak

(G/ni) P,T, nj =i

Bu erda i – i komponentning (moddaning) kimyoviy potenstiali

Amerikalik olim Dj. Gibbs tomonidan kiritilgan bu termodinamik funkstiya-termodinamik sistemadagi muvozanatlarni o’rganishda muhim ahamiyat kasb etadi.