haroratda qotuvchi juda murakkab tarkibli turli uglevodorodlar va geteroatomli organik
bo’ladilar.
uglevodorodlarining asosiy sinflari bir xil taqsimlanmagan bo’lib, ular neftning kelib
kolonnada neft muayyan bir haroratda haydalmasdan, balki kolonna balandligi
bo’yicha berilgan haroratlar oralig’ida haydaladi (fraksiyalash). Neftning asosiy sifatini
belgilaydigan xossasi - bu uning frakstion tarkibidir. Neftni atmosfera bosimida ATda
haydalganda undan quyidagi fraksiyalar olinadi:
b.q.h. 60
0
S - uglevodorod gazlari
170-200
0
S - benzin fraksiyasi – 180
0
S (205
0
S).
160-200
0
S - ligroin fraksiyasi
170-240
0
S - kerosin fraksiyasi
200-270
0
S - gazoyl fraksiyasi
240-350
0
S - dizel fraksiyasi
350
0
S dan yuqori haroratda haydaladigan fraksiya -
mazut deyiladi.
Bulardan tashqari turli oraliq fraksiyalar, misol uchun kerosin-gazoyl fraksiyasi 270-
300
0
S ham olinadi.
ATda olingan barcha maxsulotlar kelgusida motor yoqilg’isi olish uchun yarim
tayyor maxsulot hisoblanadi va qo’shimcha qayta ishlash (tozalash) jarayonlariga tayyor
maxsulot olish uchun yuboriladi.
Qoldiq mazut - yuqori haroratda qaynaydigan og’ir uglevodorodlar aralashmasidan
iborat bo’lib, uni qayta ishlashda termik parchalanib ketmasligi uchun vakuum sharoitida
haydaladi va quyidagi moyli fraksiyalar olinadi (moy distillyatlari):
350-420
0
S engil moy fraksiyasi (transformator distil.)
420-490
0
S o’rta moy fraksiyasi (mashina distil.)
450-490
0
S og’ir moy fraksiyasi (motor,turbina distil.)
490
0
S gudron (qoldiq fraksiya)
Mazutni vakuumda haydab undan olingan moy distillyatlari kelgusida bir nechta
texnologik jarayonlaridan o’tib sifati yaxshilanadi va tayyor mineral moylar ko’rinishiga
olib kelinadi. Anna shu mineral moylar - motor yoqilg’ilarining asosini tashkil qiladi.
