Kirish
2015 yilda mamlakatni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish yakunlari va 2016 yilga
mo’ljallangan iqtisodiy dasturning eng muhim ustuvor yo’nalishlariga bag’ishlangan
majlisida Davlatimiz rahbarining nutqida jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi davom
etayotganligiga qaramay, 2015 yilda iqtisodiy dasturning eng muhim yo’nalishlari va
ustuvor vazifalari hamda chuqur tarkibiy o’zgartirishlar, xususiy mulk va kichik biznes
manfaatlarini ishonchli himoya qilishni ta’minlash bo’yicha har tomonlama puxta
Dasturning izchil va tizimli amalga oshirilishi natijasida iqtisodiyot o’sishining barqaror
va yuqori sur’atlariga hamda makroiqtisodiy muvozanatga erishilganligi qayd etildi.
Nufuzli halqaro moliyaviy-iqtisodiy tashkilotlar va
ilmiy markazlar tomonidan
yuqori baholanayotgan yutuqlar va mamlakat iqtisodiyotini rivojlantirish istiqbollari
butun jahonda “o’zbek modeli” sifatida e’tirof etilib, bu tanlangan rivojlanish
strategiyasining yuqori samaradorligi va muvaffaqiyatini yana bir bor tasdiqlagani
alohida qayd etildi. Nufuzli Jahon iqtisodiy forumi reytingiga muvofiq O’zbekiston 2014-
2015 yillardagi rivojlanish yakunlari va 2016-2017 yillarda iqtisodiy o’sish prognozlari
bo’yicha dunyodagi eng tez rivojlanayotgan beshta mamlakat qatoridan joy olgan.
Mulkchilik tarkibini tubdan o’zgartirish, davlatning iqtisodiyotdagi ishtirokini
qisqartirish, korporativ boshqaruvning prinstiplari va yondashuvlarini o’zgartirish
bo’yicha
tizimli chora-tadbirlar, keng ko’lamli ishlar amalga oshirilmoqda. Barcha
akstiyadorlik jamiyatlarida boshqaruvning zamonaviy namunaviy tuzilmasi joriy etildi.
Tarkibiy o’zgartirishlar, tarmoqlarni modernizastiyalash, texnik va texnologik
jihatdan yangilash bo’yicha chora-tadbirlar va investistiya loyihalarining faol amalga
oshirilishi, shuningdek, zamonaviy infratuzilmaning shakllantirilishi 15,8 milliard AQSh
dollari miqdorida yoki 2014 yildagiga qaraganda 9,5 foiz ko’p investistiyalar
o’zlashtirilishini ta’minladi. Yuqori texnologiyali tayyor mahsulotlar ishlab chiqarishga
yo’naltirilgan tarmoqlar jadal rivojlanishga ega bo’ldi. 158
ta yirik ishlab chiqarish
ob’ekti foydalanishga topshirildi.
Neft va gaz sanoati O’zbekiston iqtisodiyotining muhim tarmoqlardan biri
hisoblanadi. Mustaqillikdan so’ng mazkur soha dinamik rivojlanib, Respublika
mustaqilligini mustahkamlashga o’z hissasini qo’shib bormoqda.
Iqtisodiyotning ustivor sohalarini modernizastiya qilish,
texnikaviy va texnologik
qayta jihozlash, ularda zamonaviy chiqindisiz texnologiyalarni joriy qilish
Respublikamiz prezidenti I.A.Karimov tomonidan ishlab chiqilgan inqirozni bartaraf
qilish dasturining asosiy vazifalaridan hisoblanadi.
Mustaqillika erishilgach, 1997 yilda gaz kondensatini qayta ishlashga mo’ljallangan
chet el ilg’or zamonaviy texnologiyalardan biri Fraksiya “Teknip” kompaniyasi
texnologiyasiga ko’ra Buxoro neftni qayta ishlash zavodi ishga tushirildi.
Zavodning
umumiy quvvati yiliga 2,5 mln. tonna neft va gaz kondensati aralashmasini qayta
ishlashga mo’ljallangan
Respublikamizda neft kimyosi va organik sintez moddalar olishni ko’paytirish
maqsadida 17 fevral 1998 yil “O’zbekneftegaz” va “ABB Lummus Global”(AQSh),
“ABB Soimi”(Italiya), “Nisho Ivai”, “Toyo injiniring”(Yaponiya) kompaniyalari
o’rtasida gaz kimyo majmuasini loyihalash, qurilmalarni etkazish, o’rnatish
va ishga
tushirish bo’yicha shartnoma imzolandi. 2001 yil oxirida Sho’rtan gaz kimyo majmuasi
ishga tushirildi va 2002 yil 15 avgustidan birinchi o’zbek polietileni chiqarildi. Gaz kimyo
majmuasi umumiy quvvati yiliga 4,2 mlrd. m
3
tabiiy gazni qayta ishlashga mo’ljallangan.
Sho’rtan gaz kimyo majmuasida ishlab chiqarilayotgan barcha polietilen
mahsulotlari ekologik va gigienik sertifikatlarga egadir. Zavod maxsulotlariga 2005 yil
Halqaro ISO-9001 sifat sertifikati berildi.
Hozirgi vaqtda Sho’rtan GKM mahsulotlarining 70% i eksportga chiqarilmoqda.
Ya’ni Ovropa mamlakatlari (Italiya, Gollandiya, Polsha, Vengriya, Turkiya), Osiyo
(Eron,
Pokiston, Xitoy), MDH davlatlari(Rossiya, Ukraina, Ozarbayjon, Qirg’iziston,
Tojikiston) ga eksport qilinmoqda.
Sohaning muhim rolini inobatga olib, mamlakatimiz rahbariyati neft va gaz sanoati
rivojiga alohida ahamiyat qaratmoqda.O’tkazilayotgan geologik tadqiqotlar Buxoro,
Xiva va Surxondaryo regionlarining yuqori istiqbolga ega ekanligini tasdiqladi. Boy
zaxiralar aniqlangan Ustyurtda Surgil, Sharqiy Berdax, Uchsoy
kabi yirik gaz konlari
ochildi. 2015-2019 yillarda “O’zbekneftgaz” MXK 50 dan ziyod investistion loyihalarni
amalga oshirishni ko’zda tutgan.
Surgil koni bazasida barpo etilayotgan 4,5 milliard kub metr tabiiy gazni qayta
ishlab, 400 ming tonna polietilen va 100 ming tonna polipropilen ishlab chiqarish va
mahsulotlarning asosiy qismi Yevropa, Sharqiy va Janubi-Sharqiy Osiyo bozorlarida
sotilishi ko’zlangan “O’zbekneftgaz” Milliy xolding kompaniyasi, Janubiy Koreyaning
“Kogas”, “Lotte Petrochemicals” kompaniyalari va “Uz-Kor Chemicals” qo’shma
korxonasi hamkorligidagi Ustyurt gaz-kimyo majmuasi va Lukoil Uzbekistan Operaiting
Company MChJ buyurtmasiga ko’ra Janubiy Koreyaning Hyundai Engineering Co., Ltd.
kompaniyasi tomonidan «Qandim – Xauzak – Shodi – Qo`ng`iorot» gaz konlari bazasida
qurilishi tugallanayotgan gazni qayta ishlash zavodi (GQZ)
kompleksini qurish
Respublikamiz yoqilg’i – energetikasi sohasida yana bir muhim qadamlardan sanaladi.
Respublikamizda yoqilgi energiyasiga bo’lgan talabni to’la qondirishda
“O’zbekneftegaz” Milliy xolding kompaniyasi asosiy o’rin tutadi.
Hozirda Respublikamizda jaxon sifat andozalariga mos keluvchi tayyor neft
maxsulotlarini tashqi bozorga chiqarilyapti.
