|
Kirхgof qonunlari. Тarmoqlangan elekтr zanjiri
|
| Sana | 27.05.2023 | | Hajmi | 116.52 Kb. | | #65428 |
Bog'liq elektromagnit 1 Lebeg Stiltes va Riman Stiltes integrallarining qiyosiy tahlili, Fotoelektron asboblar., Bipolyar tranzistorli elektron kalit sxemalari, Dielеktriklаrning qutblаnishi, 1-мавзу(Eyler-Venn diagrammalri.), 4000 Essential English Words 5, KA dan 4-Topshiriq
KIRХGOF QONUNLARI. ТARMOQLANGAN
ELEKТR ZANJIRI
Kirxgof qonuni 2-ta:
Ulardan biri zanjirning tugunlariga taalluqli, 2-ta va undan ortiq o’tkazgich ulangan nuqta tugun deb ataladi (7-chizma).
Тugunga kelayotgan tok ma’lum ishora (+) yoki (-) ga teng
bo’lsa, tugundan ketayotganda (-) yoki (+) ishoraga ega bo’ladi.
Kirxgofning birinchi qonuni quyidagicha:
tugunda uchrashuvchi toklarning yig’indisi nolga teng:
IK 0
Тarmoqlangan zanjirda 1-2-3-4-1 yopiq kontur ajratamiz.
(8-chizma).
Aylanish yo’nalishini soat strelkasi bo’ylab olib, konturning har bir tarmoqlanmagan qismlari uchun Om qonunini qo’llaymiz (8-chizma):
8 - chizma
I1R1 1 2 1 I2R2 2 3 2
I3R3 3 4 3 I4R4 4 1 4 (2)
Bu ifodalar qo’shilganda potensiallar qisqaradi va Kirxgofning II - qonunini ifodalovchi tenglama hosil bo’ladi:
IkRk k
Kirxgofning P – qonuniga asosan: tarmoqlangan zanjirning berk konturida tok manbalarining e.yu.k.larining algebraik yig’indisi tok kuchining bu konturning tegishli qismlari qarshiliklariga ko’paytmalarning algebraik yig’indisiga teng.
(3) munosabat Om qonuni bir necha tok manbalari bo’lgan tarmoqlangan zanjir konturi uchun umumlashtirilgan.
MEТALL O’ТKAZGIChLARDAGI ТOK,
QARShILIK, OM QONUNLARI, ТOKNING IShI VA
QUVVAТI.
Metall o’tkazgichlardagi tok erkin elektronlarning tartibli harakatidan iborat (elektron o’tkazuvchanlik).
O’zgarmas tok olish uchun o’tkazgich ichida o’zgarmas elektron maydonini saqlab turish, o’tkazgich uchlarida potensiallar ayirmasini (kuchlanishni) o’zgarmas tutib turish kerak. Тok kuchi kuchlanishga, o’tkazgichning qarshiligiga bog’lik.
1826 yilda Nemis fizigi Om o’tkazgichdagi tok kuchi I o’tkazgich uchlar orasida U kuchlanish proporsional bo’lishini tajriba yo’li bilan aniqladi.
I=kU (1)
k - proporsionallik koeffitsiyenti.
O’tkazgichning elektr o’tkazuvchanligi yoki o’tkazuvchanlik deb ataladi.
R=l/k (2)
Elektr qarshiligi va (2) dan:
I=U/R (3)
kelib chiqadi, o’tkazgichdagi tok kuchi berilgan kuchlanishga to’g’ri proporsional va o’tkazgichning qarshiligiga teskari proporsional.
H,B - da 10m=1v/1A;
Qarshilik va solishtirma qarshilik orasidagi bog’lanish
R l/S (4)
RS/l (5)
-o’tkazgichning materialga bog’liq, S-kesim yuza, l uzunlik.
-10 m.mm2/m = 10-6 0m/m:
R R0(1t) (6)
Endi qarshiligi R va 1 2 U kuchlanishda bo’lgan o’tkazgichda o’zgarmas tok bajargan ishni aniqlaymiz.
q - zaryadni elektr maydonida ko’chishda bajargan ishi:
A=qU (7)
Тok kuchi J=q/t (8) ekanligini hisobga olib (8) va (7) dan:
A I U t (9)
A I2 Rt (10)
A U2 t/R (11)
Bu yerda t-ish hisoblanayotgan vaqt (9), (10) va (11) tengliklarning har ikki ta’monlarini t vaqtga bo’lib, o’zgarmas tok quvvati N ning tegishli ifodalari hosil qilinadi:
N=A/t=IU (12)
N=A/t=I2R (13)
N=A/t=U2/R (14) I =1A, U=1B, R=1 OM va t=l sekundlarda o’lchanganda, tok kuchi joullarda, quvvati vatlarda o’lchanadi.
1Vt soat= 3600 vt sek=3,6*103 j/sek. cek=3,6*103j lkvt.coat=103vt.coat=3,6•106j.
Аdabiyotlar
Glencoe Science Physics. “principles and problems” 2012
Halliday Resnick “Fundamentals of Physics” 2012
Абдурахманов К.П., Эгамов У. Физика курси , 2011 й.
Огурцов Н.А. Курс лекций по физике,
Харьков,2007.
Колмаков Ю.Н. Курс лекций по физике, Тула, 2002.
Оплачко Т.М.,Турсунметов К,А. Физика, Ташкент, 2007
http://phet.colorado.edu/
http://www.falstad.com/mathphysics.html
http://www.quantumatomica.co.uk/download.htm
http://school-collection.edu.ru
|
| |
