64
QAYDA AYDÍŃ JARTÍSÍ?
Ótkirbay hám Ótebay,
Barıp turǵan ójetay!
Túnde shıǵıp dalaǵa,
Ójetlesse bola ma!
Ótkirbay ayttı: – Ay nege,
Pútin emes, ayt qáne?
Qaraqshılar ońbaǵan,
Jartısın onıń urlaǵan.
Dápindi ol: – Hásseniy!
Taptıń aldar balanı!
Aspandaǵı nárseni,
Kimler urlay aladı!?
Dálilleydi atam da,
Isenbeseń sorashı;
Ayttı
bar dep aspanda,
Bir emes, “Jeti qaraqshı”
Ya. Ajimov
1-tapsırma.
Sorawlarǵa juwap beriń.
1. Balalar ne ushın tartısıp qaldı?
2. Ótebay ne ushın aspanda jeti qaraqshı
bar dep oyladı?
2-tapsırma.
Aydıń ne ushın jartı bolıp kóri
netuǵılıǵı haqqında sáwbetlesiń.
@edurtm_uz
65
AY NE USHÍN KÓRINISIN ÓZGERTEDI?
Biz geyde tolı aydı, geyde yarım
aydı, geyde jańa tuwǵan aydı
kóre miz. Biz kúndiz aydı, al
túnde qu yashtı kórmeymiz.
Biz jerden qaraǵanımızda
Aydıń kóri nisi hár túrli bolıp
kórinedi. Bir waqıtları túnde
Ay kórinbey qaladı, bir ne
she kún ótip, jińishke kórinistegi
jańa ay kórinedi. Kúnlerdiń ótiwi me
nen jańa ay qalıńlasıp, yarım ayǵa aylanıp baradı.
Yarım ay kúnnenkúnge tolısıp, bir háp teden
keyin
tolıq ayǵa aylanadı. Bir neshe kúnnen keyin tolıq
aydıń jáne kishireyip baratırǵanın baqlaw múmkin.
Solay etip tolıq ay jáne yarım ayǵa, sońınan jańa
ay kórinisine kelip qaladı. Ay ne ushın kórinisin
ózgertirip turadı? Aydıń Quyash qa qarap turǵan
yarımı jaqtı, arqası bolsa qarańǵı boladı. Túnde
bizge tek Quyash jaqtılandırıp turǵan jaqtı bólegi
kórinedi.Barlıq waqıtta Quyash túsip turǵan jaqtı
tárepi bizge tolıq kórinbeydi. Jaqtı bóliminiń úl ken
yamasa kishi bolıp kóriniwi Ay hám Quya shtıń
Jerge salıstırǵandaǵı jaǵdayına baylanıslı e ken.
Ayda on bes sutka jaqtılıq bolsa,
on bes sutka
dawamında qarańǵı tún boladı.
1-tapsırma.
Sorawlarǵa juwap beriń.
1. Aydıń kórinisi ne ushın ózgerip turadı
eken?
2. Siz Ay hám Jer haqqında nelerdi bilesiz?
@edurtm_uz
