Klaviatura haqida umumiy ma’lumot

Klaviatura haqida umumiy ma’lumot
Keyingi vaqtda kompyuterga, klaviaturaning standart
portlari o‘rniga USB universal ketme-ketli shinasi yordamida
ulanadigan klaviaturalar ommalashib bormoqda. USB universal
shina bo‘lganligi uchun u odatdagi parallel va ketma-ket
portlarni, shuningdek, klaviatura va sichqoncha
portlarini
muvaffaqiyat bilan almashtirishi mumkin. Hozirgi vaqtda
barcha tizimlar USB bilan ham, standart portlar bilan ham
ishlab chiqarilmoqda. Kelgusida aftidan kompyuterlar faqat
USB shinasini qo‘llasa kerak.

Klaviatura
– kompyuterga buyruq va axboratlarni
kiritish qurilmasi. Tugmalari soniga ko’ra ctandart (84) va
kengaytirilgan (101) klaviaturalari mavjuddir. Bundan
tashqari, klaviyaturalar lotin harflarining joylashuviga ko’ra
ham farqlanadi: amerika va angliya standarti –QWERTY,
fransuz standarti-AZERTY.
Klaviaturadagitugmalarvazifasi
Foydalanuvchitomonidankompyutergaaxborotkiritishu
chunmo'ljallangan.Albatta, modeliga qarab tugmalarining s
oni va joylashishi klaviaturalarda farqlanishi mumkin. Leki
n bir xil tugmalarining vazifasi har xil klaviaturalarda bir
biriga mos keladi. Klaviaturaning asosiy tugmalari va
ularning vazifalari bilan batafsil tanishib chiqamiz:
[ESC]
– tugma -aynan bajarilayotgan harakatlarni
to'xtatadi;
[F1]…[F12]
–
funksional
tugma,
dasturchi
(foydalanuvchi) mo'ljaliga ko'ra dasturlanadi.
[PrScr] (PRINT SCREEN)
– bu tugmadan foydalanib
ekrandagi tasvirni to'laligicha bosmaga chiqarish mumkin.
[SCROLL LOCK]
– vaqtincha to'xtatish.

[BREAK]
– bu tugmadan faqat
[CTRL]
tugmasi bilan
hamkorlikda qo'llaniladi.
[CTRL – BREAK]
tugmalarini bir
vaqtda bosish bajarilayotgan buyruq yoki dasturni
tugallashni bildiradi.
[CAPS LOCK]
– bosh harflarni foydalanishni belgilab
qo'yish uchun.
[CAPS LOCK]
ni bosilganda klaviaturaning
o'ng tepa qismida joylashgan xabar chiroqchasi yonib
qoladi.
[CAPS LOCK]
tugmani qayta bosish bosh
harflardan foydalanishni bekor qiladi.
Ba'zan
[CAPS LOCK]
bu tugmani boshqa maqsadlar,
misol uchun, rus alfavitiga o'tish uchun ishlatiladi.
[Shift]
– klaviaturaning yuqorigi registrida joylashgan
bosh harflar va boshqa simvollarni kiritish uchun qo'llanadi.
Masalan,
«d»
kichik harfini kiritish uchun,
«D»
tasvirlangan tugmani bosish kerak, agar
«D»
bosh harfini
kiritmoqchi bo'lsangiz [Shift] ni bosib, qo'yib yubormay
turib
«D»
tugmasini bosasiz.
[CTRL]
– o'z holicha ishlamaydi, klaviatura
imkoniyatlarini kengaytirish uchun qo'llaniladi.

[ALT]
– bu tugma ham analogik holatda ishlaydi.
[CTRL]
va
[ALT]
tugmalarini Windows 98 da qo'llanishini
biz amaliy mashg'ulotlarda ko'rib o'tamiz.
[Backspace] ([Enter]
tugmasi tepasida chapga strelka)
– kursordan chapda joylashgan simvollarni yo'qotish
uchun.
[Enter]
– «kiritish» tugmasi
[Ins]
– simvollarni qo'yish va o'zgartirish uchun
qo'llanadi. (simvollarni o'chirmasdan almashtiradi).
[Del]
– tugmasi ustida kursor joylashgan simvollarni
yo'qotish uchun qo'llanadi.
[Home]
– kursorni chap va qator boshiga qo'yish
uchun ishlatiladi.
[End]
– kursorni o'ng va ekranni pastki burchagiga
o'tkazadi.
[PgUp]
– betlarni tepaga o'tkazishga, to'g'ri
yo'nalishda varaqlash uchun.
[PgDn]
– betlarni pastga varaqlash uchun.

[Space]
– bu tugma klaviaturaning pastki qismida
joylashgan bo'lib,
[Alt]
tugmalari oralig'ida, bo'sh joy
(probel)
qoldirish deb ataladi