Kommunikasiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

349 
25.1-rasm. Personal videokonferensiyalarning qurilmalari. 
 
Guruhli 
videokonferensiyalari 
(25.2-rasm). 
Foydalanuvchi 
o’zi 
qatnashmasdan turib loyiha o’stida ishlash paytida, muloqotlarni va chiqishlarni 
tashkil qilishda katta va o’rta guruhdagi foydalanuvchilarni effektiv muloqoti 
uchun qo’llaniladi. Signal yuqori sifati bo’lgani uchun hujjatlarni almashish va 
ko’rib chiqish, ilovalar bilan guruhli ishlashni amalga oshirish mumkin. Guruhli 
videokonferensiyalarni yaratish uchun videoterminallarning katta turdagi 
modellari, guruhli foydalanuvchilarni ulanishni ta’minlab beradigan serveri, 
ishchi stansiyalar va server uchun maxsus dasturiy vositalar, ISDN-ulanishi va 
lokal tarmoq talab qilinadi. 
25.2-rasm. Guruhli videokonferensiyalarininng qurilmalari. 
Studiyali videokonferensiyalari (25.3 rasm). Ularni yaratish uchun yuqori 
sinfli maxsus telequrilmalar (studiyali kameralar, ovoz va nazorat qurilmalari, 
monitorlar) va aloqa kanallarning maksimal o’tkazish qobiliyati (sun’iy yo’ldosh 
va optik tola aloqa kanallarga kirish imkoniyati) talab qilinadi. Bunday 
videokonferensiyalari ko’p odamlar tomonidan ma’lumotlarni qayta ishlashni 
tashkil qilish nuqtai-nazardan maksimum imkoniyatlarni talab qilinadigan 
masalalarni yechish uchun ishlatiladi. Ular uchun yurituvchi tomonidan 

350 
tasdiqlangan formal, qattiq reglament stildagi muloqot mos. Shunday 
videokonferensiyalarning misoli teleko’priklar hisoblanadi. 
Topologiya bo’yicha videokonferensiyalarning ikkita asosiy turlari mavjud: 
nuqta-nuqta va ko’p nuqtali. Nuqta nuqta konferensiyalari eng oddiy hisoblanadi. 
Ular faqat ikkita ishchi stansiyalarning to’g’ridan-to’g’ri ulanishni ko’rsatadi, 
ko’p nuqtali videokonferensiyalari esa bir nechta foydalanuvchi yoki guruh 
foydalanuvchilar o’rtasida muloqotni taqdim etish imkoniyatini beradi, lekin ko’p 
nuqtali seanslarni boshqarish server maxsus qurilmani o’rnatish va quvvatlashga 
qo’shimcha xarajatlarni talab qiladi. 
25.3 rasm. Studiyali videokonferensiyalarining qurilmalari. 
Konferensiyada qatnashadigan barcha terminallar videokonferensiya 
resurslarni boshqaradigan, ovoz va video qayta ishlash bo’yicha terminallar 
imkoniyatlarni moslashadigan, ko’p adreslar bo’yicha yo’naltirish kerak bo’lgan 
audio va videooqimlarni aniqlaydigan server bilan ulanishni o’rnatadi. 
Agar bir nechta filiallar bilan real vaqt rejimida faqat buyruqlarni uzatish va 
hisobotlarni qabul qilish uchun videokonferens aloqani ishlatish kerak bo’lsa, bu 
maqsad uchun «nuqta-nuqta» turdagi konferensiya mos keladi, demak har bitta 
filial va bosh ofisni maxsus terminal bilan ta’minlab berish yetadi. Hamma 

351 
filiallarning qatnashuvchilari bilan majlisni tashkil qilish uchun ko’p nuqtali 
videokonferensiya talab qilinadi. 
Ko’p nuqtali aloqa seanslari ikkita asosiy rejimlarda o’tkazilishi mumkin: 
ovoz bo’yicha aktivatsiyasi – bu rejimda seansning hamma qatnashuvchilari 
gapiradigan odamni ko’radi, gapiradigan odam esa oldingi odamni ham ko’radi 
(kamerani o’tkazishi vaqtning real rejimida gapiradigan odamga amalga 
oshiriladi); doimiy borligi – har bitta qatnashuvchiga ekranga bir nechta 
qatnashuvchilardan rasm qabul qilinadi. Bunda ekran bir nechta qismlarga 
bo’linadi: 2 dan 16 gacha. Agar qatnashuvchilarga nisbatan qismlar kam bo’lsa, 
bulardan bittasi «ovoz bo’yicha» rejimida ishlashi mumkin. 
Ikkala rejimlarda ham videokonferensiya administratori tomonidan 
terminallarni ulash va uzish, aktiv terminalni tanlash «asosiy nazorati» amalga 
oshirilishi mumkin. Zaruriyat paytida shu jarayonga istalgan paytida kirish 
imkoniyati bilan administratsiya avtomatik rejimini ulash mumkin. 

Download 11,41 Mb.