355
25.3. H.323 standartning bazali arxitekturasi
Standartda ko’rsatilgan H.323 «ob’yektlari»ga terminallar, mul’timedia
shlyuzlari, ko’p nuqtali konferensiyalarni boshqarish qurilmalari va zona
nazoratchilari kiradilar (25.4 rasm).
Terminal (Terminal) – konferensiyada qatnashish uchun mo’ljallangan
oxirgi mul’timedia qurilmasi (ovoz, video, ma’lumotlar).
Multimediali shlyuz (Gateway) – har xil turdagi tarmoqlarni birlashish
uchun mul’timedia va boshqarish axborotlarni o’zgartirish uchun mo’ljallangan
qurilma.
Ko’p nuqtali konferensiyalarni boshqarish (Multipoint Control Unit –
MCU) – uchta va undan ortiq qatnashuvchilar bilan konferensiyani tashkil qilish
uchun mo’ljallangan terminal.
Zona nazoratchisi (Gatekeeper, Privratnik, Konferens-menedjer) – tarmoqni
boshqarishni ta’minlab beradigan va virtual telefon stansiya vazifasini bajarish
tavsiya qilinadigan qurilma.
Terminal tushunchada (25.5 rasm) standart real vaqtda bir-biri bilan
muloqotda bo’lgan foydalanuvchilarga ruxsat beradigan tarmoqning oxirgi
nuqtalar qurilmasi deb tushunadi.
356
25.4 rasm. H.323 standartning bazali arxitekturasi.
357
25.5-rasm. H.323 terminalning strukturasi.
25.6 rasm. H.323/PSTN multimedia shlyuzi.
25.7-rasm. Zona nazoratchisi (Gatekeeper).
Zona nazoratchining asosiy funksiyalari:
Chaqiruvlarni boshqarish va adresatsiyalash;
UATS uchun mo’ljallangan telefon ma’lumotnomasi va xizmatlar asosiy
xizmat turlarini ta’minlab berish (chaqiruvlarni uzatish va yo’naltirish va h.k.);
Xizmat ko’rsatish sifatini (QoS) ta’minlab berish uchun H.323 ilovalarning
o’tkazish polosani ishlatishni boshqarish;
Tarmoq resurslarni umumiy foydalanishni boshqarish;
Tizimli administratsiyalash va xavfsizligini ta’minlash.
H.323 tavsifnomasi zona nazoratchini shart emas komponent deb aniqlaydi,
shunga qaramasdan bu qurilma bo’lmasa IP-telefoniya va mul’timediyali
telekonferensiya ilovalari uchun H.323 standart yaratuvchilari tomonidan nazarga
olingan har xil xizmatlardan foydalanish imkoniyat bo’lmaydi.
358
Ko’pnuqtali
konferensiyaning
konfiguratsiyasi
markazlashgan,
markazlashmagan (25.8-rasm), gibridli va aralash bo’lishi mumkin (25.9-rasm).
Markazlashgan ko’pnuqtali konferensiya MCU qurilmani borligini talab
qiladi. Har bitta terminal MCU bilan audio, video, ma’lumotlar oqimlari va
“nuqta- nuqta” sxema bo’yicha boshqarish komandalari bilan almashadi.
Nazoratchi MCU H.245 protokolidan foydalanib har bitta terminal imkoniyatlarni
aniqlaydi. Protsessor MP har bitta terminal uchun kerak bo’lgan mul’timediyali
oqimlarni shakllantiradi va ularni yuboradi. Bundan tashqari, protsessor
axborotlarning har xil tezligi bilan har xil kodeklardan oqimlarni o’zgartirishni
ta’minlab berish mumkin.
25.8 rasm. H.323da konferensiyalarni markazlashgan va markazlashmagan tashkil
qilishning sxemalari.
Videokonferensaloqani tashkil qilishning gibridli sxemasi ikkita tarmoqlar
asosida ular kombinatsiyasi hisoblanadi. Konferensiyada qatnashganlar H.323
terminallari MCUga yubormasdan hamma qolgan qatnashuvchilarga faqat audio yoki
faqat video oqimlarni ko’p adresli uzatishni amalga oshiradi. Qolgan oqimlarni
uzatishi terminallar va MCU o’rtasida “nuqta -nuqta” sxema bo’yicha amalga oshiradi.
Bu holatda ham nazoratchi, ham MCU protsessori ishga tushadi.
359
25.9 rasm. H.323da konferensiyalarni markazlashmagan va aralash tashkil qilinish
sxemalari.
Videokonferensiyani tashkil qilishning aralash sxemasida terminallarning
bitta guruhi markazlashgan, boshqa guruhi esa markazlashmagan sxema bo’yicha
ishlashi mumkin.
Markazlashmagan ko’p nuqtali konferensiya guruhli adresatsiya
texnologiyasini ishlatadi. Konferensiyada qatnashadiganlar H.323 terminallari
MCUga yubormasdan qolgan qatnashuvchilarga mul’timedia oqimlarni ko’p
adresli uzatishni amalga oshiradi. Nazorat va boshqaruv ma’lumotlarni uzatishi
terminallar va MCU o’rtasida “nuqta-nuqta” sxema bo’yicha amalga oshiradi. Shu
holatda ko’p nuqtali uzatish nazorati MCU nazoratchi tomonidan amalga
oshiriladi.
| 