92
Uzoqlashgan printerdan foydalanish ehtiyoji turli ilovalardan
foydalanuvchilarda paydo bo‘lishi mumkin: tekst redaktorida, grafik redaktorda,
ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimida (MBBT). Ma’lumki, barcha tashkil
qilish bo‘yicha funksiyalar uchun umumiy bo‘lgan
ilovalarning har birini
qaytarish ortiqcha hisoblanadi. Eng samarali yondoshish bu funksiyalar
ilovalardan o‘chirilib, juft maxsus dasturiy modullar ko‘rinishida –
nashrdan
chiqarish mijozi va serveridir.
Klient-server juftligi kompyuterda bajariluvchi
istalgan ilovadan foydalanish mumkin.
8.5. Tarmoq operatsion tizimi
Kompyuterning operatsion tizimi
kompyuter resurslarini ( xotira, protsessor,
tashqi qurilma, fayllar va boshqalar) samarali boshqarishni ta’minlovchi o‘zaro
bog‘langan dasturlar tizimini anglatadi, shuningdek foydalanuvchiga Ilovalarni
ishlab chiqish va kompyuter qurilmasida ishlash uchun qulay
interfeysni taklif
qiladi.
Tarmoq OT
haqida gapirilganda, biz boshqariluvchi resurslar chegarasini
bir kompyuter chegarasidan kengaytirishimiz kerak.
Tarmoq operatsion tizimi
-foydalanuvchilarga
hamda ilovalarga lokal
resurslarni boshqarishdan tashqari tarmoqdagi kompyuterlarning apparat va
axborot resurslariga qulay hamda samarali kirish imkonini beradi.
Bugungi kunda barcha operatsion tizimlar tarmoqlidir.
Tarmoq resurslaridan masofaviy foydalanish ta’minlanadi:
Tarmoq xizmatlari bilan;
Tarmoqdan xabarlarni yuborish vositasida (oddiy vaziyatda — tarmoq
interfeys kartalari va ularning drayverlari).
93
Tarmoq xizmati OT orqali yoki ikki qism (klient va server) orqali, yoki
ulardan biri orqali amalga oshiriladi.Birinchi
holatda bir rangdagi
(odnorangovaya) deb nomlanuvchi operatsion tizim, nafaqat boshqa kompyuterlar
resurslariga murojaat qilish imkonini bildiradi,
balki boshqa kompyuter
foydalanuvchilariga o‘z resurslaridan foydalanishga ruxsat beradi.Masalan, agar
barcha tarmoq kompyuterlarida fayl xizmatiningham klient, ham serveri
o‘rnatilgan bo‘lsa, barcha tarmoq foydalanuvchilari
birgalikda bir-birining
fayllarini qo‘llashi mumkin. Klient va server funksiyalarini
mujassamlashtiruvchi kompyuterlar bir rangli deb nomlanadi.
Tarmoq xizmatining klient qismini o‘z ichiga olgan operatsion
tizim
klientlik
deyiladi.Klientlik OTtarmoqning boshqa kompyuterlari resurslariga
so‘rov bilan murojaat qiluvchi kompyuterlarga o‘rnatiladi.
