Saqlash jarayonida quyidagilar ta’minlanishi lozim:
a)
kitoblar buyurtmasini olish hamda talab qilingan nashrlar bilan tanishishni
tezkor bajarish;
b)
fondni joylashtirishda binoning foydali kubometridan to‘liq foydalanish;
c)
kutubxona fondini saqlash;
d)
fondni saqlovchilar ishlashlari uchun sog‘lom sharoitni yaratish.
23
Matbuot asarlari va axborotning boshqa manbalarini shunday joylashtirish
kerakki, ularni topish, javondan olish va joyiga qaytarib qo‘yishga juda kam vaqt
ketsin va qiyinchilik tug‘dirmasin. Kitob saqlash bo‘limi qator vazifalarni bajaradi.
Ulardan birinchisi, yangi olingan kitoblarni qabul qilish va ularni kutubxona
bo‘limlari orasida taqsimlash. Kutubxona fondini saqlashni, ya’ni fondda mavjud
bo‘lgan har bir nashrning butun va normal fizik holatda bo‘lishining ta’minlanishi
muhim vazifa sanaladi. Saqlash bo‘limining xodimlari fondlarni asrab, binolarda
qulay sharoit yaratish uchun javob beradilar. Nashrlarning o‘z vaqtida tamirlanishi,
muqovalanishi va shu ishlarning ijro qilinishini kuzatib boradi, fondning biologik
barqarorligi va yong‘in xavfining oldini oladi, fondda nashrlarning mavjudligini
tekshiradi. Yuqoridagi mugim omillarga qattiq rioya qilingandagina bilimlar xazinasi
bo‘lgan kitoblarimizni asrab, avlodlarga bekamu ko‘st yetkazib berishimiz mumkin.
Xulosa
24
Xulosa qilib shularni aytish mumkinki, xilma-xil tarixiy davrlarda kitoblarni
saqlashning turli usullari taklif qilindi. Ular davrlar o’zgarishi bilan o’zining ijobiy va
salbiy tomonlarini ko’rsatadi. Lekin qaysi davr bo’lishidan qat’iy nazar fondni
joylashtirishda va uni saqlashda, eng avvalo, kutubxona maydoniga, kutubxona
maydoniga, kitoblarning joylashuviga, kitobxonga qulay bo’lishiga, kitoblar tez
aylanishiga, ularning saqlanishiga e’tibor berilgan va bundan keyin ham shunday
bo’lib qoladi.
Kitoblarni saqlashning hozirda qo’llanayotgan usullari birdaniga paydo
bo’lgani yo’q, ular asrlar davomida takomillashib keladi.
Bizning mamlakatimiz va xorijiy davlatlarning tajribasi shuni ko’rsatadiki,
kitoblarni turli tipda saqlashning mohiyati, ahamiyati va qo’llash sohasiga bo’lgan
qarashlar, tobora o’zgarib, takomillashib bormoqda. Texnikaning rivojlanishi,
kutubxonada EHM larning qo’llanilishi yana boshqa saqlash usullarini o’ylashga,
topishga undamoqda. Kitoblarni saqlashning hozirda qo’llanayotgan usullari
birdaniga paydo bo’lgani yo’q, ular asrlar davomida takomillashib keladi.
Bizning mamlakatimiz va xorijiy davlatlarning tajribasi shuni ko’rsatadiki,
kitoblarni turli tipda saqlashning mohiyati, ahamiyati va qo’llash sohasiga bo’lgan
qarashlar, tobora o’zgarib, takomillashib bormoqda. Texnikaning rivojlanishi,
kutubxonada EHM larning qo’llanilishi yana boshqa saqlash usullarini o’ylashga,
topishga undamoqda.
Foydalanilgan adabiyotlar
25
1. Axborot-kutubxona faoliyati to‘g‘risida: O‘zbekiston Respublikasining Qonuni
2. Davlatlararo standart
3.
Yo‘ldoshev E. Kutubxona fondini tashkil qilish. T., 2002. 95
4. Kutubxona fondlari. T.: O‘qituvchi. 1986. 341 b.
5. Yo‘ldoshev E, Raximova, Hujjat fondlari. - T., 2004. 152 b.
26
|
