Kompas Inhoudsopgave

1. 
   Inleiding
   
2. 
   Nader uitgelegd
   
3. 
   Hand-out
   
4. 
   Spelen
   

Bij kompas-technieken gaan we het hebben over de windstreken, waar een kompas uit bestaat, hoe je een kompas gebruikt en de vijf kompashandgrepen worden behandeld. Als je de basis-technieken van het kompas door hebt, dan is het wellicht ook interessant om de kaart erbij te pakken.

Een kompasroos kan verdeeld worden in 64 streken. Iedereen kent wel de vier hoofdstreken, omdat dit niet een heel duidelijke verdeling is, is er tussen die hoofdwindstreken nog een windstreek gemaakt, de hoofdtussenstreek. Ook tussen de hoofdtussenstreek is weer een windstreek gemaakt, de tussenstreek. En tot slot, iets dat niet veel gebruikt wordt, maar wel leuk is om te weten, ook de tussenstreken zijn weer door het midden gedeeld, met de tenstreek of bijstreek. En deze bijstreken zijn weer verdeeld in halve streken en zo kom je op een verdeling van 64 streken.

Behalve in 64 streken kan de kompasroos ook worden verdeeld in 360 graden. Elke streek meet dus 11 1/4 graad en elke halve streek 5 5/8 graad.

De graden en streken verdeling kan zowel oost om als west om voorkomen. Als we rekenen van het Noorden over het Oosten naar het Zuiden over het Westen, dan is het oost om.

Het kompas is het gemakkelijkste hulpmiddel om het Noorden te bepalen. Er zijn verschillende soorten kompassen. Aangezien het meest gebruikte kompas de recta is en deze het meest geschikt is voor het gebruik door scouts, zullen we ons met name op de werking van dit kompas richten.

1. 
   Een kompashuis, waar spiegel en roos aan zijn bevestigd.
   
2. 
   Een roos, die in het huis kan draaien, en verdeeld is in graden of streken.
   
3. 
   De spiegel, deze moet je in een hoek van 45 graden omhoog zetten, hierdoor kun je gemakkelijk zien of de naald "inspeelt".
   
4. 
   De naald, het belangrijkste onderdeel is de naald. Deze heeft de eigenschap dat zij altijd naar het magnetische noorden wijst. Het noorden wordt met de lichtgevende pijl en het zuiden met de stip of punt aangegeven. Het magnetische noorden en het werkelijke noorden vallen niet samen. Deze afwijking wordt declinatie genoemd. Het magnetische noorden ligt westelijk van het werkelijke noorden. Op het kompas wordt dit aangegeven met een klein lichtgevend streepje.
   Bij het instellen van je kompas moet je de naald altijd op dit streepje laten inspelen.
   De naald wijst alleen nauwkeurig naar het magnetisch noorden wanneer er geen ijzeren voorwerpen, elektrische geleidingen, brugleuningen en dergelijke in de buurt zijn. Denk ook aan je zaklantaarn of fiets.
   
5. 
   Een vizierrichting, waarmee je he tkompas kunt richten.
   
6. 
   Het afleespunt, aangebracht op het huis waar de gevonden richting afgelezen wordt.
   
7. 
   Het deksel van het kompas
   

Eerst even een algemene uitleg over het graden schieten met een kompas. Dit is de basis voor de vijf handgrepen.

Je wilt van punt A op de kaart naar punt B.

Door middel van de vorige handgreep heb je op het kompas de gewenste richting van A naar B vastgelegd.

Het omgekeerde van handgreep 2.

Het omgekeerde van handgreep 1.

Bepaal de looprichting met behulp van het kompas. Verzet nu de kompasnaald, zodat hij tussen de twee punten staat op je kompasroos. Loop en tel het aantal stappen, totdat je langs het obstakel kan. Zet de kompas weer in de oorspronkelijk stand en loop het obstakel voorbij. Als je ver genoeg bent, verzet je de kompasnaald tussen de andere twee puntjes op je kompasroos. Loop nu weer het aantal stappen, die je getelt hebt in die richting. Als je dat gedaan hebt zet je de kompasnaald weer in de oorspronkelijke richting en kan je je weg vervolgen, en ben je het obstakel kwijt.

De hand-out is bedoeld om uit te reiken aan de scouts. Aan de hand van de hand-out kan je de informatie verstrekken die je kan vinden onder het kopje nader uitgelegd. Het is niet verstandig om al die informatie uit te reiken, aangezien het nogal veel tekst is en daar zitten scouts niet op te wachten. De hand-out kan dan dienen als geheugensteuntje en kan makkelijk in de tasuitrusting worden gestopt.

• 
  Hand-out kompas technieken
  

Hier vind je de nodige spelen en opdrachten. Deze kunnen worden gebruikt om de theorie te oefenen. Voor een aantal spelen zal je zelf lokaal het een en ander moeten uitzetten. Het is niet mogelijk om voor heel Nederland een kompas-route uit te zetten.

Spel: Elk groepje krijgt een aantal kompas-richtingen op met achter elke richting een bepaald aan stappen. Aan het eind van de stappen vinden ze een letter. Als ze alle letters hebben, dan krijgen ze een woord.

Dit is een route-techniek. Bij de bolletjesroute wordt op ieder kruispunt dat je tegenkomt, aangegeven naar welke windstreek je moet lopen. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een bolletje met een lijntje omhoog voor Noord, een lijntje naar rechts voor Oost, een lijntje naar beneden voor Zuid en en een lijntje naar links voor West. Je kan ook combinatie's maken door bolletjes boven elkaar te zetten. Je moet dan van onder naar boven lezen, dus een bolletje met een lijntje omhoog onder een bolletje met een lijntje naar rechts, wordt dan NO.

Deze route-techniek kom je vaak tegen. De bij de kompas-route krijg je voor elk kruispunt dat je op je route tegenkomt een kompasrichting. Dit is de richting waar je op dat kruispunt heen moet.

Hier zijn verschillende varianten op. De standaard route technieken is om voor elk kruispunt een Noord-pijl aan te geven en een pijl (= vector), die de richting aangeeft. Deze vectoren kunnen ook aan elkaar gekoppeld worden, zodat je een lange lijn krijgt van vectoren, of je maakt een lange noord-pijl en je plaats alle vectoren als een soort van stripkaart aan deze noord-pijl. Je kan ook alle vectoren uit één punt tekenen.

Spel: Magnetiseer met een sterke magneet een naald. Snij een dun plakje af van een kurk. Doe de speld door het dunne plakje kurk. Vervolgens leg dit in een bak met water en je hebt je eigen vloeistof-kompas.