Kompyuter injiniringi” fakulteti 4-bosqich ki 11-19 sirtqi guruh talabasi temirova nargizaning
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
QARSHI FILIALI
“KOMPYUTER INJINIRINGI”
FAKULTETI 4-BOSQICH KI 11-19 SIRTQI GURUH TALABASI
TEMIROVA NARGIZANING
“TIZIMLAR VA SIGNALLARNI QAYTA ISHLASH” FANIDAN TAYYORLAGAN
MUSTAQIL ISHI
Bajardi: Temirova N.
Qabul qildi: Rustamova M.
MAVZU: SIGNALLARNI SPEKTR ORQALI IFODALASH. DIF.
REJA:
Local basis tizimlari. Xaar va Adamar o’zgartirishlari.
Signal protsessorlari turlari Konveyer va superskalyar arxitekturalar.
NeuroMatrix oilasining protsessorlari.
Xulosa.
Yakka impuls shaklidagi video va radiosignallarni nodavriy signallar
deb hisoblash mumkin. Ammo ba’zi hollarda nodavriy signallarni
takrorlanish davri T ga teng bo‘lgan davriy signal sifatida
o‘rganish mumkin.
Juft va toq signallar
Juft signallar vaqt bo‘yicha juft funksiyalar, ya’ni s j (t) s j (t) .
Juft signallar qutbi vaqt o‘qining manfiy va musbat bo‘lishiga bog‘liq
bo‘lmagan holda saqlanib qoladi. Juft signal ordinata o‘qiga nisbatan
simmetrik funksiya hisoblanadi (2.11a-rasm).
Toq signallar vaqt bo‘yicha toq funksiya hisoblanadi, ya’ni
st (t) st (t) . Bu tur signallarning qutbi vaqtning musbatdan manfiyga
va aksincha almashishi bilan o‘z belgisini o‘zgartiradi. Toq signal
koordinata o‘qi boshiga nisbatan simmetrik bo‘ladi (2.11b-rasm).
Vaqtning juft va toq funksiyasi bo‘lmagan signalni ixtiyoriy signal
deb ataladi. Ixtiyoriy signalni juft va toq signallar yig‘indisi sifatida
qarash mumkin, ya’ni s(t) sj(t) st(t) . Juft va toq funksiyalar uchun
ifodalardan foydalanib ixtiyoriy signalni quyidagicha ifodalash
mumkin:
Yakka sakrash funksiyasini absolyut integrallash juda qiyinligi
uchun uning spektrini Fure almashtirishdan foydalanib aniqlash
mumkin emas. Shuning uchun uning spektrini aniqlashda bilvosita
usuldan foydalanamiz. Bunda uning spektrini aniqlash uchun dastlab
boshqa funksiyaning spektrini aniqlaymiz va ma’lum bir chegaraviy
qiymatlarda fkka sakrash signali spektrini aniqlaymiz.
Yakka sakrash funksiyasini eksponentasimon impuls chegaraviy
qiymatiga o‘tish orqali olish mumkin, ya’ni
Adamar almashtirishi yoki Uolsh-Adamar almashtirishi bu ham
mazmunan Uolsh almashtirishi bo‘lib, faqat boshqa tartibdagi Uolsh
funksiyalari va boshqa almashtirish matrisasi qatoridir. Bunday o‘rin
almashtirishlar natijasida olinadigan Adamar matrisasi, ikkinchi tartibli
matrisaning massiv ostini o‘z ichiga oladi. 9.6-rasmda Adamarning 8×8
tartibli matrisasi ko‘rsatilgan bo‘lib, u 8 H ko‘rinishida belgilanadi.
Uni matrisalar orqali yozish mumkin
Adamarning har qanday 2N tartibli matrisasini 2 H dan rekursiv
shaklda olish mumkin, ya’ni
(9.30)
Bu rekursivlik xossasidan Uolsh funksiyasini Adamar tomonidan
aniqlangan tartibda joylashtirish natijasida olingan Uolsh-Adamar tez
almashtirishini UDAga nisbatan ancha katta tezlik bilan hisoblash
mumkin. Adamar tartibida joylashgan Uolsh (yoki tabiiy tartibda
joylashgan) funksiyasi 9.7-rasmda ko‘rsatilgan.
Yuqoridagi misoldagi signal juft bo‘lgani uchun, bu signalning
spektri faqat haqiqiy qismga ega (2.17b-rasm).
Videoimpuls spektri o‘rovchisi sinx/ x funksiya ko‘rinishida
bo‘lib, u yaproqchalarga ega bo‘lib, har bir yaproqchaning kengligi
и
2 / ga teng va videoimpuls davomiyligiga teskari proporsional.
Signal spektri o‘rovchisining nolga teng bo‘lgan qiymatlari
sin и / 2 0 tenglamasi orqali aniqlanadi:
Videoimpuls spektri zichligi 0 chastotada S (0) ga teng bo‘lib,
qiymati A и ga teng bo‘ladi.
Videoimpuls davomiyligi и kattalashgan sari yaproqchalar
kengligi kichiklashadi va S (0) qiymati kattalashadi va aksincha. Agar
videoimpuls davomiyligi и 0 bo‘lsa, spektrning
и
2
k
k nuqtalari
orasidagi masofa cheksizlikka intiladi va spektri zichligi cheksiz
kichiklashadi va bir xil qiymatlarga ega bo‘ladi. Agar и bo‘lsa, u
holda
k nuqtalari orasidagi masofa nolga intiladi va cheksiz katta spektr zichligi -funksiya shaklini oladi, ya’ni signal spektri kengligi
nolga intiladi.
Videoimpuls faza spektri (2.17b-rasm) sinx/ x funksiyasiga
bog‘liq ravishda 0 va ga teng bo‘ladi. Faza qiymatlari va birbiridan farqlanmaydi, chunki faza spektridagi 0 va 0
chastotalarda " + " va " - " qiymatlar uni toq funksiya shaklida tasavvur
etish uchun ko‘rsatilgan.
Videoimpuls vaqt o‘qi bo‘yicha t t0 ga siljisa Fure
almashtirishiga asosan uning spektri quyidagi formulalar orqali
aniqlanadi:
Zamonaviy tizimlarning raqamli standartlarga tez o'tish jarayoni katta hajmdagi ma'lumotlarni qayta ishlashni talab qildi. Signallar bilan murakkab operatsiyalar, masalan, siqilgan audio va video ma'lumotlarni ochish, ma'lumot oqimlarini yo'naltirish va boshqalar. yuqori samarali hisoblash tizimlaridan foydalanishni talab qiladi. Bunday tizimlar turli elementar bazalarda amalga oshirilishi mumkin, ammo Raqamli signal protsessorlariga (DSP) asoslangan qurilmalar eng ko'p qo'llaniladi.
Ommaviy parallelizmga ega kompyuter tizimlarining rivojlanish tarixi o'nlab yildan ko'proq davom etmoqda. Ehtimol, bu ilm-fan va texnologiyalarning ichki taraqqiyoti dunyo yutuqlari darajasida bo'lgan va ba'zi hollarda ulardan ustun bo'lgan kam sonli sohalardan biridir.
DSP - protsessorlari raqamli signallarni qayta ishlash uchun mo'ljallangan - raqamli signallarni matematik manipulyatsiyasi. Ular simsiz tizimlarda, audio va video ishlov berish, boshqaruv tizimlarida keng qo'llaniladi.
DSP-dan foydalanadigan ilovalar soni va ishlov berish algoritmlarining murakkabligi oshib borishi bilan, ularga tezlikni oshirish va jihozlash interfeysi va boshqa ixtisoslashgan tugunlarga nisbatan talablar oshmoqda.
Bugungi kunga kelib, DSP ning ko'pgina turlari mavjud, ular universal va juda tor vazifalarga qaratilgan.
|
