Kompyuter periferik qurilmalari
haqida
Hozirgi kunda kompyuter olami juda katta tezlik bilan rivojlanib bormoqda.
Bunga juda ko'p sabablar bor. Eng asosiy sabablardan biri bu — kompyuter
orqali inson tomonidan bajariladigan ishlarning deyarli barchasi bajarilmoqda.
Nafaqat bajarilmoqda, balki osonlik va tez bajarilmoqda. Undan tashqari
maromiga yetkazilib, ishlar bitkazilmoqda. Bu ishlarni bajarishda, kompyuter bir
o'zi emas, balki kompyuterga ulanadigan
periferik qurilmalar yordamida
amalga oshirmoqda.
Periferik qurilma bu – kompyuterga tashqi tomondan ulanib, uning
imkoniyatlarini kengaytiradigan qurilmalarga aytiladi. Bu qurilmalar qo'shimcha
qurilmalar
ham deyiladi, ularsiz ham kompyuter o'zining asosiy ishlarini amalga
oshiraveradi. Periferik qurilmalar faqatgina qo'shimcha ishlarni amalga oshiradi.
Periferik qurilmalar kompyuterga ma'lum bir portlar yoki simsiz ulanishi
mumkin. Misol uchun,
USB, LPT, COM portlar orqali yoki simsiz aloqa orqali,
ya'ni
wi-fi, Bluetoothvahakazolar orqali.
Demak, bu qurilmalarga nimalar kiradi? Bu qurilmalar juda ko'p, shuning uchun
nimalar
kirmasligini bilib olsak, qolgan hamma narsalar kirishi oydinlashadi.
Kompyuter nimalardan tashkil topgan va nimalar bo'lmasa umuman ishlamaydi?
Shu savolga javob beramiz. Kompyuter
tizim blok(системный блок),
monitor va klaviaturadan tashkil topgan. Bu qurilmalarning birortasi bo'lmasa
kompyuterni ishlatib bo'lmaydi(ya'ni temir sifatida topshirib yuborish ham
mumkin). Ko'pchilik bu ro'yxatga sichqonchani(mыshka) ham kiritishadi, lekin u
siz ham kompyuterni ishlatish mumkin-ku. Tizim bloki ichidagi narsalar(ОЗУ,
vinchester, protsessor,..) umumiy holda uning ichiga kirib ketadi. Qolgan barcha
qurilmalar periferik qurilmalardir.
Periferik qurilmalarning soni ko'pligi uchun, ularni bir necha guruhlarga bo'lib
o'rganiladi. Bu maqolamda ularning ba'zilarini qaysi guruhlarga kirishini yozib
o'taman, qolgan qurilmalarni o'zingiz biroz o'ylagan holda,
kerakli guruhga
kiritib olishingiz mumkin, demak bu guruhlar quyidagilar:
Kiritish qurilmalari. Bu qurilmalar biror narsa(rasm, yozuv, komanda, video,
ovoz)larni kompyuterga kiritish uchun ishlatiladi. Klaviaturani xam shu guruhga
kiritish mumkin, lekin u periferik qurilma emasda. Bu guruhga quyidagi
qurilmalar misol bo'la oladi:
trekbol, skaner, raqamli fotoapparat, kodlovchi
qurilma, shtrix-kodlarni o'quchi qurilmalar, mikrofon,…
Chiqarish qurilmalari. Biror narsa(rasm, matn, ovoz,..)ni kompyuterdan
chiqarish uchun ishlatiladi. Bu guruhga quyidagilar misol bo'la oladi:
printer,
plotter, naushnik, kolonka, sambufer,…
Saqlash qurilmalari. Bu qurilmalar ma'lumotlarni saqlash uchun ishlatiladi.
Vinchester, kompyuter ichida joylashgani va asosi
