Kompyuterlashgan loyihalash tizimlari fakulteti

 MPli boshqarish sistemalarni boshq
arish ob’ekti bilan bog‘lanish 
sxemalari. (2 soat) 
 
Mikroprotsessorli boshqarish sistemalarida q
ơllanadigan interfeyslar 2 ta 
gruxga bơlinadi: 
-parallel` prinsipda ishlovchi interfeyslar; 
-ketma-ket prinsipda ishlovchi interfeyslar. 
Interfeys katta integral sxemalari bilan mikroprotsessor bloki orasida 
axborot parallel` kodda almashiladi, interfeyslar va tashqi qurilmalar orasida esa 
interfeys ishlash prinsipining turiga qarab parallel` yoki ketma-ket kodda axborot 
almashiladi. 
Parallel` interfeys ishlash prinsipi bilan tanishishni K580BB55 katta integral 
sxemasi misolida kơramiz: 
5.7-rasm. K580BB55 mikrosxemasining kirish/chiqish signallari. 
Bu parallel` interfeysni 3 xil ish rejimidan biriga programmalashtirish 
mumkin:
“0”chi rejim – barcha kanallar bir-biriga bog’lik bơlmagan xolda qabul 
qilishga yoki uzatishga ishlashi mumkin.
“1”chi rejim – A va B kanallari qabul qilishga yoki uzatishga ishlaydi, C(4-
7) A kanali uchun boshqarish signallari sifatida, C(0-3) B kanali uchun boshqarish 
signallari sifatida ishlatiladi.
“2”chi rejim – A va B kanallari ma`lumotlarni ikki yoqlama yơnalishda 
uzatish uchun ishlatiladi, C kanalining va
zifsi “1”chi rejimdagi bilan bir xil.
Interfeys ishlash rejimi boshqarish 
sơzi registriga (BSR) yozilgan kod bilan 
ơrnatiladi. BSRning formati 5.7-rasmda keltirilgan. 
АSh 
PI 
А 
С 
В 
Д0 
. 
Д7 
А0 
А1 
RD 
WR 
R 
CS 
4 
4 
8 
8 
МSh 
BSh 
МSh- ma’lumotlar shinasi; 
А0,А1- adreslar shinasining eng kichik 2ta 
razryadi; 
RD,WR- 
o’qish va yozishni boshqarish signallari
CS- kristalni tanlash signali; 
А,В,С- 8 razryadli ma’lumotlarni uzatish kanallari 
(
С kanalini floxida 2 ta 4 razryadli kanallar sifatida 
xam ishlatish mumkin) 

5.8-rasm. K580BB55 interfeysi uchun BSR formati. 
Masalan
, “0”chi rejimda A kanali va C kanalining kichik 4 razryadi 
boshqarish signallarini ob`ektga uzatish uchun, B
kanali va C kanalining katta 4 razryadi signallarni 
ob`ektdan qabul qilish uchun 
ơrnatilgan xolat uchun 
BSR ga 8A kodini uzatish zarur.
Mikroprotsessor bilan parallel` interfeys kanallari yoki BSR orasida 
ma`lumot almashinish jarayoni A0, A1, RD, WR signallari orqali boshqariladi. 
Mikroprotsessordan axborotni interfeys kanallaridan biriga yoki BSR ga yozishni 
WR signali, 
o’qishni esa RD signali boshqaradi. Kanallarni adreslash kodlari 
quyidagi jadvalda keltirilgan. 
A1 
A0 
Kanal 
0 
0 
KA 
0 
1 
KB 
1 
0 
KC 
1 
1 
BSR 
Ketma-ket interfeys ishlash prinsipi bilan tanishishni K580BB51 katta 
integral sxemasi misolida k
ơrib chiqamiz. 
Д0 
Д7 
0 КС (03) tashqariga
1 КС (03) ichkariga
0 КВ tashqariga 
1 КВ ichkariga
0 Rejim 
«0»
1 Rejim 
«1» yoki «2» 
0 КС (47) tashqariga 
1 КС (03) ichkariga
КА tashqariga 0 
КА ichkariga 1 
Rejim 
«0» 0 0
Rejim 
«1» 0 1 
Rejim 
«2» 1 x 
«1» 
1 0 0 0 1 0 1 0 
8 А 

5.9- rasm. K580BB51 ketma-ket prinsipda ishlovchi interfeysning 
kirish/chiqish signallari. 
QQB 
– qabul qilish bloki, UB – uzatish bloki, TQXTB – tashqi qurilma 
xolatini tekshirish bloki; m 
– ma`lumotlar kirishi, ch – ma`lumotlar chiqishi, k – 
uzatish jarayoni tugaganligini kơrsatuvchi signal, b – uzatishni boshqarish signali, s 
– sinxronlash signali, U- signallar tơplami tashqi qurilma va ketma-ket interfeysning 
ơzaro uzatish va qabul qilishga tayyorligini sơroqlash va tasdiqlash signallari. 
580BB51 ketma-ket prinsipda ishlovchi interfeysni 5 xil rejimdan birida 
ishlash uchun programmalashtirish mumkin: sinxron uzatish rejimi; tashqi 
sinxronizatsiya asosida uzatish rejimi; sinxron qabul qilish rejimi; asinxron uzatish 
rejimi;
a
asinxron
a
qabul
a
qilish
a
rejimi. 
МSh А0 RD WR C 
Q QB UB
BSR 
U
м b ch к с
CS 

5.10-rasm. Interfeyslarning sistema shinalariga ulanish sxemasi. 

Download 2,97 Mb.