chiqib ketishi bilan, shu tarzda pastki po’kak ishlab ketadi (masalan, bakdan
sezilarli darajada moy oqishi). Gazlarni jo’shqin chiqishi bilan sodir
bo’ladigan shikastlanish sezilarli darajada bo’lsa, moy bosimi ostidagi (strelka
bilan ko’rsatilgan) yoki gaz moy aralashmasi bosimidagi parrak ma’lum
burchakka buriladi, ostki po’kakka ya’ni o’sha kontaktga ta’sir qiladi.
1-rasm Gaz rele
1 – korpus; 2, 3 va 4 – ta’sirlanuvchi elementlar; 5 – gorizontal o’q; 6 –
rele bo’shlig’i
Shunday qilib, gaz relesi transformator shikastlanish darajasini ajrata oladi:
ustki po’kak gerkoni signal datchigi sifatida, ostki po’kak gerkoni -
o’chirishga buyruq berish uchun ishlatiladi.
Gaz himoyasi ishlab ketishining sabablari va shikastlanish harakteri haqida,
releda yig’ilgan gaz, uning miqdori, rangi va kimyoviy tarkibi tadqiqotiga
asosan fikr yurgizish mumkin.
Texnik xizmat ko’rsatish Texnik xizmat ko’rsatishning eng mas’uliyatli
qismi - elektr kuchlanishi ta’sirida bo’lgan transformator elementlari va aktiv
qismlarini izolyasiyalash, transformator ishlashida qiziyotgan elementlardan
issiqlikni olib chiqish, shuningdek, atrof muhitdan namlik kirganda qattiq
izolyasiyaning namlanishini oldini olish uchun xizmat qiladigan
transformator moyining ishlatilishidir. Moyning ekspluatatsion xossalari,
asosan uning kimyoviy tarkibi bilan aniqlanadi. Bu esa, o’z navbatida, asosan
xom ashyoni sifatiga va uni tayyorlash va ishlatish jarayonida tozalash
usullarini qo’llashga bog’liq.
O
’
zg. varaa
q
Hujjat №.
Imzo
Sana
varoq
30
5312200-Konchilik elektr mexanikasi
BMI-2023
Transformatorga ma’lum turdagi moy quyish tavsiya etiladi. Biroq, ba’zi
holatalar va shartlarda, transformatorga aralash moy quyish joiz hisoblanadi.
Quyish va to’ldirish uchun ishlatiladigan moyning har bir turkumi, etkazib
beruvchi korxonaning standartga mos kelishini tasdiqlaydigan sertifikati
bo’lishi shart. Transformator bilan birga kelgan moy uchun esa, uning
standartga mosligi transformator pasportidagi yozuv bilan tasdiqlanadi.
Transformator moyining holati, hajmiga qarab uch turga bo’linadigan sinov
natijalari orqali baholanadi: elektr mustaxkamligi sinovi, qisqartirilgan tahlil
va to’liq tahlil hajmidagi sinov.
Sinov uchun olingan namunani 1 litrga moslangan po’kakli toza shisha
idishga olishadi, unda etiketkaga qurilma nomi, sana, namuna olish sababi va
na’muna olgan shaxs ko’rsatiladi. Aksariyat, namuna moyning quyi
qatlamlaridan olinadi.
Moyni sinov uslubi mos ravishda davlat standartlari (GOST 6581 – 75*,
6370 – 83*, 1547 – 84, 6356 – 75* Transformator moylarini sinovdan otkazish
meyorlari) asosida bajariladi. Kuchlanishi 220 kV gacha bo’lgan
transformatorlarga quyiladigan moy, quyidagi jadvalda keltirilgan
ko’rsatkichlar orqali baholanadi.
Transformatorlar ishlashida moyning teshilish kuchlanishi, 60÷220 kV
kuchlanishli bo’lgan turdagi transformatorlar uchun 35kV/mm dan, 20÷35 kV
kuchlanishli turlari uchun 25 kV/mm dan kam bo’lmasligi zarur.
Moy sinovining davriyligi shunday bo’lishi zarurki, unda moyning
tavsiflari haroratning tahsiridan, magnit maydon kuchlanganligi, moy
tarkibidagi kislorodning, moyning metal (po’lat, mis) va detallar izolyasiyasi
bilan kontakti ortishi, hamda tasodifiy yoki ko’zda tutilmagan hodisalarning
(ishlab chiqarish texnologiyasining buzilishi, begona aralashmalarning
mavjudligi v.b.) ta’sirida joizdan ortiq yomonlashganligini o’z vaqtida
aniqlash mumkin bo’lsin.
Yangi transformator moyining sifat ko’rsatkichlarining miqdoriy
me’yorlari.
Kislota soni, 1g moyda, 0,02mg dan ko’p emas.
Alangalanish harorati, 150
o
C dan past emas.
O
’
zg. varaa
q
Hujjat №.
Imzo
Sana
varoq
31
5312200-Konchilik elektr mexanikasi
BMI-2023
|
