Namlanish natijasida moyni elektr mustaxkamligi kamayadi va kislorod
bilan to’yinish esa achish (eskirish) jarayonini tezlashtiradi.
Moydan namlikni yo’qotish uchun quyidagi usullardan foydalaniladi:
moyni markazdan qochma kuch ta’sirida mexanik ravishda ajratish, filtrlash
va singdirish qurilmasi yordamida moyni quritish.
Transformatorlar ishlatish jarayonida moyni namlik va eskirishdan himoya
qilish uchun, uning konstruksiyasida maxsus qurilmalar qo’llaniladi:
kengaytirgich, havo orqali quritkich, adsorbsion va termosifon filtrlar, azot
yoki yupqa qatlam himoyalar.
Bundan tashqari, moy stabilligini oshirish uchun maxsus antiachish va
stabillovchi prisadkalar ishlatiladi.
Adsorbsion moy filtrlari sirkulyasiyasi (S) majburiy, moy va havo
sirkulyasiyasi majburiy haydalgan (DS) tizimli sovitish filtrlari orqali
majburiy moy sirkulyasiyasini ta’minlaydigan transformator moyini ishlatish
jarayonida uzluksiz qayta tiklash uchun qo’yilgan. SHunga o’xshash filtrlar
tabiiy moyli (M) va havo majburiy haydalgan (D) sovitish tizimli
transformatorlarda, qizigan va sovigan moylar zichligi farqi tufayli filtrda
termosifonli deb nomlanadigan moy sirkulyasiyasi ta’minlanadi.
Termosifonli filtrda sorbentlar miqdori transformator moyi massasini 1%
tashkil etadi.
Yupqa qatlam himoya qurilmalari prinsipi namlikni, izolyasiyadan gaz va
moyni to’la olib tashlash, hamda transformator ish vaqtida moy harorati
o’zgarishini kompensatsiyalash uchun xizmat qiladigan, o’rnatilgan elastik
sig’imni zichlash tushuniladi. Kengaytirgich ichiga osilgan bu sig’im, moy
va kengaytirgich ichki yuzasiga mahkam taqab yopishtiriladi (5.5-rasm) va
moyni atrof – muhitdan zichlashni ta’minlaydi. Bir vaqtda elastik sig’imni
ichki kovagi patrubkadan atrofdagi havo bilan havo sovitkich, ichki
yuzasidagi namlikni to’planishini oldini oladigan orqali ulangan.
Azotli himoya shundan iboratki, moy va izolyasiyalardagi mikro bo’shliq,
ulardan havoni mutlok olib tashlanganligidan hosil bo’lgan, hamda moy
ustidagi havo o’rniga quruq azot gazi bilan to’ldirilib va transformator ish
vaqtida moy harorati o’zgarishini kompensatsiyalash uchun xizmat qiladigan
(2-rasm), atrof – muhitdan yumshoq rezervuarlar yordamida zichlanadi.
O
’ zg. varaa
q
Hujjat №.
Imzo
Sana
varoq
33
5312200-Konchilik elektr mexanikasi
BMI-2023
