|
Konchilik elektr mexanikasiBog'liq Eldor-diplom
Shunday ekan, respublikamizda energetikaning pishiq-puxta rivojlanishi,
iste’molchilarga elektr energiyasini barqaror yetkazib berish, ekologik
xavfsizlikni ta’minlash maqsadida qayta tiklanuvchi energiya manbalari
(quyosh, shamol qurilmalari)ni hayotga tatbiq etishga ham alohida ahamiyat
berilmoqda. Zero, bunday ne’matlarni o’zlashtirish tabiiy resurslarni kelajak
avlod uchun asrab-avaylash, atmosferaga yoqilg’i yonishidan hosil bo’lgan
zararli moddalar chiqarishni kamaytirishning muhim omili hisoblanadi.
Yashil energetikani rivojlantirish uchun esa katta miqdorda moliyaviy
sarmoya talab etiladi. Bu boradagi loyihalarni ro’yobga chiqarish uchun
salohiyatli investorlarni jalb etish elektr energiyasiga iqtisodiy jihatdan
jozibador tariflarni joriy etish evazigagina mumkin bo’ladi. Biroq
mamlakatimizda bu ko’rsatkich rostdan ham jozibadormi, sarmoyadorlar
uchun maqbulmi?
Ekspertlarning aytishicha, unday emas, ya’ni O’zbekistonda elektr
energiyasi uchun o’rnatilgan tariflar yaqin va uzoq xorijdagi davlatlarga
nisbatan ancha pastdir. Masalan, 1 kVt/soat elektr energiyasi narxi
Qozog’istonda 5,1 sent, Rossiyada 5,8 sent, Hindistonda 5 sent, Xitoyda 5,6
sent, Yevropa Ittifoqi mamlakatlarida 9-14 yevrosent bo’lgani holda
yurtimizda 2,8 sentdir.
Past tariflar qatori elektr energiyasidan nooqilona, ko’r-ko’rona
foydalanganlik uchun iqtisodiy sanksiyalarni qo’llash amaliyoti qonunchilikda
belgilab qo’yilmagani bebaho ne’matning iste’molchilar tomonidan huda-
behuda, samarasiz ishlatilishiga olib kelayapti. Kunduzi chiroq yoqib qo’yish,
televizorning ko’rilsa-ko’rilmasa muntazam yoniq turishi va hokazo...
Aholining bu boradagi dunyoqarashini qanday qilib o’zgartirish mumkin?
Nima qilinsa, iste’molchilar elektr energiyasidan tejamkorlik bilan, iqtisod
qilgan holda va oqilona foydalanadi? Buning yo’li bormi? Qalovini topsang qor
ham yonadi. Qars esa ikki qo’ldan chiqadi. Davlat va keng jamoatchilik
birgalikda tariflarni belgilash tizimini qayta ko’rib chiqishi, elektr
energiyasidan foydalanishning ijtimoiy normalarisining qat’iy miqdorini xorij
tajribasini inobatga olgan holda o’rnatishi bu masalaga yagona ratsional
yechimdir.
2018 yil boshida. O’zbekistonda yiliga 60 mlrd. KVt / s elektr energiyasi
ishlab chiqariladi, shundan 10% gidroelektrostantsiyalar va 90% issiqlik elektr
stantsiyalari tomonidan ishlab chiqariladi.
Mamlakatda elektr iste’moli har yili ortib bormoqda. Agar 2000 yilda bir
oilaning oylik iste’moli 114 kVt / soatni tashkil qilsa, 2016 yilga kelib u 35%
ga oshdi va 160 kVt / soatga yetdi.
O
’
zg. varaa
q
Hujjat №.
Imzo
Sana
varoq
13
5312200-Konchilik elektr mexanikasi
BMI-2023
|
| |
