|
Konchilik taraqiyyotining hozirgi bosqichlariBog'liq Rajabov Shahboz Xolmamat o ‘g‘li
часть
1
«
Научный импульс
»
Январь
, 202
3
996
Mamlakatimiz va boshqa xorijiy davlatlarida uran qazib chiqarilgan miqdorlari
quyidagicha tahlil qilinadi.O‘zbekiston dunyoning 2% uran zaxirasiga ega.zaxiraning
umumiy miqdori 137 mingdan 185minggacha ko‘rsatilmoqda.Shuningdek,O‘zbekiston
uran qazib olish bo‘yicha 7 o‘rinda turadi.
Yer osti zaxiralari bo‘yicha 11 o‘rinni
egallab kelmoqda.2020 yilda ishlab chiqarilgan jami uranning eng katta ulushi (dunyo
bo‘yicha yalpi taklifning 41% i) Qozog‘iston hissasiga to‘g‘ri kelgan — 19,5 ming tonna.
Keyingi o‘rinlarni Avstraliya (6,2 ming tonna), Namibiya (5,4 ming tonna) va Kanada (3,9
ming tonna) band etgan.
2020 yilda dunyo miqyosida uran ishlab chiqarish hajmi 2019 yilga (54,7 ming tonna)
nisbatan sezilarli darajada, 13% ga, qisqarib 47,7 ming tonnani tashkil etgan. Bu — so‘nggi
bir necha o‘n yillikdagi uran ishlab chiqarishning eng past darajasi. Kitco nashri buni COVID-
19 inqirozi sharoitida konlarning butunlay yopilishi va vaqtincha to‘xtatib turilishi bilan
izohlagan.
2020 yilda ishlab chiqarilgan uran global miqyosdagi talabning bor-yo‘g‘i 74% qismini
qoplagan.
Dunyo bo‘ylab tabiiy uran zaxiralari 6,14 mln tonna hajmida baholanadi. Shundan
28% qismi Avstraliya, 15% qismi — Qozog‘iston va 9% qismi Kanada hissasiga to‘g‘ri keladi.
Keyingi o‘rinlarda Rossiya va Namibiya, uran zaxiralarining mos ravishda 8% va 7% qismiga
egalik qiladi. O‘zbekiston 132 ming tonnalik (dunyo zaxirasining 2% qismi) zaxiralari bilan
dunyo bo‘yicha 11-o‘rinda turadi.
O‘zbekisdton o‘rtacha 3500 tonna uranni qazib oladi.Bu umumdunyo miqeyosida 5%
ulushni tashkil etadi.Uranni qazib olish va qayta ishlash bo‘yicha Navoiy Kon-metallurgiya
konbinatlari hamda Olmaliq Kon-metallurgiya konbinati shug’ullanadi. Mamlakatdagi uran
ishlab chiqaruvchi va uran oksidi shaklidagi tayyor mahsulotni eksport qiluvchi yagona
korxona — Navoiy kon-metallurgiya kombinati hisoblanadi.
2007 yilgacha NKMK tomonidan ishlab chiqarilgan tabiiy uran, uran sotib olishda
ekskyuziv huquqa ega bo‘lgan Nukem, Inc. (AQSh) kompaniyasiga sotilgan. Mahsulot bozori
va xaridorlarini diversifikatsiya qilish bo‘yicha tegishli chora-tadbirlar amalga oshirilganidan
so‘ng, uran 2007 yildan boshlab Yaponiyaning Itochu korporatsiyasiga va 2008 yildan
Международный
научный
журнал
№
5
(100),
|
| |
