Yirik konlardagi neft quduq mahsulotlarini
haydash YPdan to NTQ
sigacha alohida ikkita kollektor orqali amalga oshiriladi. Bunda bittasi
orqali suvsiz quduq mahsuloti, ikkinchisi orqali suvlangan neft
haydaladi (2.10 - rasm). Yig'ish kollektorlari orqali neftni,
gazni va
suvni yig'ish quduq ustidagi bosim ostida yoki nasoslardan foydalanish
orqali amalga oshiriladi. Kollektorlaming diametri NTQsi joylashgan
rnasofaning uzoqligiga (5 - 20 km) bog'liq holda 150 mm.dan 350
mm.gacha qabul qilinadi hamda tayyor mahsulotni olish bo'yicha bir
nechta variantlar texnik-iqtisodiy jihatdan taqqoslanib oy dinlashtiriladi.
2.10 - rasm . Kon maydonlarida neftni, gazni va suvni yig'ishning
prinsipial sxemasi:
1-otma chiziq; 2-birinchi pog'ona ajratgich; 3- halqali gaz yig'ish
kollektori; 4-toza neftni yig'ish kollektori; 4a-suvlangan neftni yig'ish
kollektori; 5-ajratgich -deemulsator; 6-suvni tayyorlash qurilmasi;
7-suv haydovchi nasos stansiyasi; 8- blokli (kustovoy) nasos
stansiyalariga (BNS-KNS) suv uzatma; 9-ikkinchi pog'ona ajratgichi;
10-magistral gaz uzatmasi; 11-tovar rezervuari parki; 12-tovar neftni
haydovchi nasos; 13-magistral neft uzatmasi.
Neft gazlarini yig'ish va uni iste’molchilarga yetkazib berish uchun
neft konining maydonida gaz uzatmalarining tizimi va kompressor
stansiyasi quriladi. Gaz yig'ishning hisobiy
sxemasini tanlashda gazni
to'xtovsiz ta'minlashning manevr tizimini qo'llanmasiga asoslaniladi.
Bunday talablar murakkab konlami ishlash va birinchi navbatda har
x*l qalinlikdagi neft hoshiyali neftgazkondensat konlarini ishlatish bilan
51
bogMiqdir. Respublikamizda bunday neftgazkondensat konlarida uyum-
lami o'zlashtirishning kompleks loyihalari muvafTaqiyatli ishlatilmoqda.
2.11-rasmda neflga to‘yingan qatlamlarga gazli ta’sir etib. neftgazkon
densat aralashmalarini olishning prinsipial sxemasi ko'rsatilgan. Konni
loyihalasbtirish va ishlatishning tartibida
konda qazib oluvchi va
haydovchi quduqlaming to‘ri hamda neft va gazni tayyorlash. kompres
sor stansiyasi - bittasi orqali gazni tashish uchun quritish qurilmasi
(0,5/5,5 MPa) va ikkinchisi orqali quritilgan gazni qatlamga haydash
(3,5/25 MPa) inshootlari keltirilgan.
Yuqorida keltirilgan neft qazib oluvchi quduqlardan yigMsh
tizimining afzalligi har bir aniq holatlarda neft va gazni qazib olish
tumanining spetsifik joylashuvi hisobga olinadi
hamda konni jihozlash
va aniq loyihani amalga oshirish bo'yicha texnik qarorlar amalga
oshiriladi.
Neft va gaz konlarini jihozlashda va zamonaviy qazib olish texnolo-
giyasining taraqqivotida asosiy e ’tibor neft qazib oluvchi regionlarda
infratuzilmani
kompleks
rivojlantirishda
obyektlami
maksimal
unikatsiya qilish orqali yuqori sifatli mahsulot olishga qaratilgan.
Shunday qilib konlardan yigMladigan neftni tabiiy harorati 50-60°C
ni tashkil qiladi, neft faqat deemulgator yordamida
ishlanadi, ajratgich-
lardan va tindirgichlardan samarali foydalanish uchun deemulgatorlar
KNB (kirish nitkasi blokiga) yoki YP (yigMsh punktiga) dozirovka
qilinadi. Texnologik rezervuarda suvdan ajratish va suvni chiqarib
yuborish
amalga oshiriladi, tayyorlangan neft esa o‘z oqimi bilan tovar
rezervuariga chiqariladi. Yuqori bosimli qazib olinadigan yoMdosh gaz
Muborak gazni qayta ishlash zavodida utilizatsiya qilinadi, past bosimli
gaz esa loyihaga asosan SKS (siquv -kom pressor stansiyasi)si
orqali
utilizatsiya qilinadi yoki yuqori bosimli gaz bilan ejeksiyalash yoMi
orqali
utilizatsiya qilinadi. Qatlam va tovar mahsulotidan ajralgan
suvlar NTQsidan tozalash inshootiga chiqariladi va QBST (qatlam
bosimini saqlab turish ) tizimi orqali qatlamga haydaladi.
