|
Fəal kompleks nəzəriyyəsi
|
| bet | 4/5 | | Sana | 09.10.2022 | | Hajmi | 0.62 Mb. | | #26941 |
Bog'liq C.Fidan F.kolloid kimyaFəal kompleks nəzəriyyəsi Bu nəzəriyyənin əsasını Eyrinq tərəfindən verilmiş fəal kompleks anlayışı təşkil edir. Bəzəzn bu nəzəriyyə keçici hal üsulu kimi də adlandırılır. Bu nəzəriyyəyə görə kimyəvi reaksiya fəal kompleksin əmələ gəlməsi ilə gedir. Fəal kompleksin qatılığı nə qədər çox olar reaksiya məhsullarının alınma sürəti də o qədər çox olarsa, reaksiya məhlullarının alınma sürəti də baxılan zamanada kompleksin qatılığı ilə təyin edilir. Z atomu ilə XY molekulunuun qarşılıqlı təsiri reaksiyasını nəzərdən keçirək: Z atomu ilə XY molekulunuun qarşılıqlı təsiri reaksiyasını nəzərdən keçirək: Z atomunun XY molekulununa yaxınlaşması nəticəsində X və Y atomları arasında rabitə zəifləyir və ya Y ilə Z atomları arasında rabitə isə qüvvətlənir. Z atomunun XY molekulundan müəyyən məsafəsində ( X – Y – Z ) fəal kompleksi əmələ gəlir. Az müddətdən sonra bu kompleks parçalanaraq sərbəst X atomun və YZ molekuluna ayrılır. Z atomu lə Xymolekulunun yaxınlaşmasına olduqca az miqdar enerji sərf olunur. Fəal kompleks adi molekuldan az davamlılığına görə fərqlənir Başlanğıc məhsulların potensial enerjisi ilə fəal kompleksin potensia enerjisi fərqi fəallaşma enerjisinə bərabər olur. Yəni başlanğıc maddə molekulların reaksiyaya daxil olmasıüçün zəruri olan enerji miqdarıdır. Ilkin maddələr son hala keçməzdən əvvək enerji səddini keçməlidir bu prosesə sərf olunan enerji klassik fəallaşma enerjisi adlanır. Ek ilə işarə olunur. Başlanğıc məhsulların potensial enerjisi ilə fəal kompleksin potensia enerjisi fərqi fəallaşma enerjisinə bərabər olur. Yəni başlanğıc maddə molekulların reaksiyaya daxil olmasıüçün zəruri olan enerji miqdarıdır. Ilkin maddələr son hala keçməzdən əvvək enerji səddini keçməlidir bu prosesə sərf olunan enerji klassik fəallaşma enerjisi adlanır. Ek ilə işarə olunur. XY + Z = X + YZ Fəal kompleksin əsas tənliyi χ – (kappa) fəal kompleksin keçmə və ya transmission əmsaılıdır. Onun vasitəsilə adiobatik olmayan reaksiyalarda fəal kompleksin başlanğıc məhsula parçalanma imkanı göstərilir. KE – fəal kompleksin əmələgəlmə reaksiyasının termodinamiki tarazlıq sabitidir. Bu sabit adi tarazlıq sabitindən onunla fərqlənir ki, onun ifadəsinə xətti qatılıq daxil olur. Xətti qatılıq reaksiyanın uzunluq vahidinə düşən vahid həcmdəki fəal komplekslərin sayını göstərir.
|
| |
