Kurs: IV müəllim: Ağalarova İlkanə

Reaksiya sürətinin temperaturundan asılılığının ümumi xaraketri aşağıdakı əyrilər ilə göstərilmişdir. Bu asılılığı dəqiq ifadə etmək üçün Arrenium tənliyindən istifadə olunur. Arrenius tənliyi isə reaksiyanın izobar və ya izoxor tənliklərinə əsasən çıxarılır.

Reaksiya sürətinin temperaturundan asılılığının ümumi xaraketri aşağıdakı əyrilər ilə göstərilmişdir. Bu asılılığı dəqiq ifadə etmək üçün Arrenium tənliyindən istifadə olunur. Arrenius tənliyi isə reaksiyanın izobar və ya izoxor tənliklərinə əsasən çıxarılır.

Tənliyi ümumi şəkildə aşağıdakı kimi yazılır və Arrenius tənliyi adlanır.

Arrenius tənliyi Fəallaşma enerjisi

Arreniusun mülahizəsinə görə reaksiyaya yalnız fəal molekullar daxil olur, yəni elə molekullar ki, onların kinetik enerjisi müəyyən qədər artıq olur. Bu fəallaşma enerjisi adlanır. Fəal molekullar başqa molekullar ilə mütəhərrik statik tarazlıq vəziyyətində olur.

Burada E – fəallaşma enerjisidir. Molekulların kimyəvi reaksiyaya daxil olmaları üçün malik olduqları enerji miqdarıdır. Tənliyi inteqrallasaq aşağıdakı alınar:

Bir neçə temperaturdakı reaksiya sürət sabitini ölçərək lnk ilə arasındakı asılıq qarafiki qurulur. Bu asılılıq düz xətlə ifadə olunur. olduqda düz xəttin ordinat oxunu kəsdiyi sahə lnC – yə bərabər olur. Düz xəttin əmələ gətirdiyi bucağın tangensi tgφ = olur. Buradan fəallaşma enerjisi hesablanır. Bu tənlik göstərir ki, reaksiyanın sürət sabiti və sürəti temperaturdan asılı olara o reaksiyalarda daha kəskin dəyişilir ki, onların fəallaşma enerjisi çox olsun və reaksiyanın fəallaşma enerjisi az olarsa, reaksiya sürətinin temperaturundan asılılığı az dəyişilir.

Bir neçə temperaturdakı reaksiya sürət sabitini ölçərək lnk ilə arasındakı asılıq qarafiki qurulur. Bu asılılıq düz xətlə ifadə olunur. olduqda düz xəttin ordinat oxunu kəsdiyi sahə lnC – yə bərabər olur. Düz xəttin əmələ gətirdiyi bucağın tangensi tgφ = olur. Buradan fəallaşma enerjisi hesablanır. Bu tənlik göstərir ki, reaksiyanın sürət sabiti və sürəti temperaturdan asılı olara o reaksiyalarda daha kəskin dəyişilir ki, onların fəallaşma enerjisi çox olsun və reaksiyanın fəallaşma enerjisi az olarsa, reaksiya sürətinin temperaturundan asılılığı az dəyişilir.