Kutubxonashunoslik

salbiy ta’sir ko‘rsatishi kerak emas, aksincha, ommaviy ishlar 
mazmunining kengayishiga, keng ko‘lamda olib borilishiga yor­
dam berishi kerak.
Og‘zaki targ‘ibot usullari tashkilotchi bilan kitobxonlar audi- 
toriyasining munosabatini ta’minlaydi, ma lum bir kitobxonlar 
guruhining ijtimoiy-siyosiy, psixologik xususiyatlarini bilishga 
yordam beradi. Radio, televideniya, matbuot orqali berilayotgan 
axborot ma’lum bir guruhga yoki auditoriyaga m o‘ljallanmaydi. 
Kutubxona tadbiri esa, biron-bir xususiyati bilan alohida guruhni 
tashkil etadigan kitobxonlarni qamrab oladi va tadbirning ta’siri 
va samarasini oshiradi. Auditoriya tasodifan to ‘plangan kitob- 
xonlardan iborat bo‘lmaydi, shu sababli kitobxonlarning o ‘ziga 
xos xususiyatlarini hisobga olgan holda tadbir tayyorlanadi va 
o‘tkaziladi.
Og'zaki targ‘ibotda kutubxonachi va kitobxon munosabati 
muhim o‘rin tutadi, bu kutubxona xodimidan kitobxonning 
shaxsiy fikridan unumli foydalanishni talab qiladi. Bevosita targ‘ib 
qilish — kutubxona ishini yaxshilash maqsadida tashkil etiladigan 
tadbirlarda qoMlaniladi. Masalan, kitobxonlar konferensiyasi — 
bu tadbirda ba’zi hollarda kutubxona xodimlari, kutubxona ken- 
gashi ishi haqida hisobot beradi, konferensiyada ishtirok etgan 
kitobxonda nutq madaniyati tarbiyalanadi, so‘zlash qobiliyati, 
esda saqlab qolish, o‘qilgan kitobga tanqidiy baho berish, tahlil 
qilish ko‘nikmasi shakllanadi. Eng asosiysi, kitobxonda ko'pchi- 
likka o‘z fikrini singdirish, ta’sir etish, o‘zaro muloqotga kirishish 
mahorati tarbiyalanib boradi.
Kutubxonalar ommaviy ishlarni tashkil etishda mahalliy 
tashkilotlar, tarbiyaviy, madaniy-ma’rifiy muassasalar, maktab- 
lar, kasb-hunar kolleji va akademik litseylar, oliy o ‘quv yurtlari, 
ommaviy axborot vositalari bilan hamkorlikda ish olib borsa, 
ishning ta’siri yanada oshadi. Keyingi paytda kutubxonalar fao- 
liyatiga fandrayzing — chetdan mablag‘ jalb qilish, press-reliz -
OAVni jalb etish va ularga axborot tayyorlab yetkazish, Pablik 
Rileyshinz 
boshqa tashkilotlar bilan hamkorlikni o‘rnatish 
usullari kirib keldi. llg‘or kutubxonalar ommaviy ishlarni tay- 
yorlashda va o‘tkazishda OAVdan unumli foydalanmoqda.
132
www.ziyouz.com kutubxonasi

Boshqa tashkilotlar bilan hamkorlikda ish olib borish, awalo, 
ana shu mahalliy hokimiyat organlari, tashkilot va muassasalar 
orasida kutubxona imijini oshirsa, ikkinchidan, ularda kutub- 
xonalarga to‘g‘ri munosabatni shakllantiradi. Ular uchun endi- 
likda kutubxonaning o'rni, ahamiyati oshib boradi. Ular bilan 
hamkorlikda o‘tkazilgan ommaviy tadbirlarning ta’siri, samarasi 
ham boshqacha boiadi. Endilikda kutubxonaning axborotlar 
markazi, ko‘rgazmalar, shoir va yozuvchilar, turli jamoat va san’at 
arboblari, mualliflar bilan uchrashuvlar, jonli muloqotlar o‘t- 
kazish uchun adabiy mehmonxona ekanligini, asosiy tarbiyaviy 
va ta’lim beruvchi maskan ekanligini unutmaslik zarur.
Har qanday tadbir axborot berish va ta’lim-tarbiya xarak- 
teriga egadir. Tadbir davomida tanlangan yo‘nalishda kitobxon- 
larga yoki aholisiga kitoblar va Internet yordamida axborot ber- 
sak, ikkinchidan, ana shu tanlangan axborot asosida kitobxonga 
bilim olishda yordam beramiz. Kitobxonda ijodiy ko‘nikma 
shakllanadi. Jamiyat hayotida faol ishtirok etishga intilish, tan­
langan mavzuga qiziqish tarbiyalanadi.
Og‘zaki tadbirlarni xarakteriga va targ‘ibot usullari hamda 
vositalarining qo‘llanishiga ko‘ra, kompleks tadbirlarga ham ajra- 
tamiz. Bular — kitobxonlar konferensiyasi, adabiy mavzuli 
kechalar, savol-javob kechalari, og‘zaki jurnallar va boshqalar. 
Bularda bir vaqtning o‘zida targ‘ibot usullarining ham og‘zaki, 
ham ko‘rgazmali, ham matbuot usullaridan foydalaniladi.

Download 11,3 Mb.