shehitiga o'rnatiladi. Moy harorati 70— X0°C charnasida bo‘lib, 90'
dan ortib ketmasligi lozim. Havo biian sovitish tizimlarida kartcrdagi
moyning harorati 100° gacha boMishi mumkin.
Karterni shamollatish. Motor ishlaganda porshcn halqalari bilan
silindr ko‘zgusi orasidan kartcrga o ‘tgan ishlatilgan gazlar va yonilg‘i
tomchilari moyni ifloslaydi va suyulliradi,
ulardagi suv bugMari, sul
fa i birikmalar dctallatning ycyilishini tezlashtiradi va karterdagi bosimni
oshiradi. N alijada salnik va qislirmalar orasidan moy sizadi. Bunga
yo‘l qo‘ymaslik uchun traktor motorlariga sapun o‘maliladi, avtomobil
motorlarining kartcri esa niajburiy ravishda shamollatiladi.
Karter berk usulda shamollatilganda, undagi gazlar motor silindr-
lariga so'rib oiinadi. ochiq shamollatilganda esa atmosferaga chiqariladi.
Karterni berk usulda shamollatish sxemasi 9.8-rasmda kcltirilgan.
Bunda karter havo filtrining yuqorigi va
pastki qismidagi bosimlar
iarqi hisobiga shamollatiladi. Kartcrga havo lozalagich (/) dan quvur
cha
(2) orqali kiradi. Moy quyish quvuri (
4) jips yopilgan boMadi.
Silindrdagi siyraklanLsh tuiayli karburator ( 7) orqali havo filtridan havo
so'rilganda karterdagi gaz ham quvurcha (
3) orqali so‘rilib. karter
shamollatiladi. Karterdagi yonilg‘i bug'lari aralashgan gazlar motor
klapanlar qulisi
(6) orqali quvurcha ( J ) ga o'tadi.
Moylash tizimi asbobiarining ishlashini /1-144 motorining kombi-
natsiyalangan moylash tizimi misolida ko‘rib o'lamiz (9.9-rasm).
Moy nasosi
( IS ) karterdagi
moyni qabul qilgich (17) orqali so‘rib,
sentriluga ( J ) ga haydaydi. Sentrifuga kelgan moyning hammasini
o'zidan o‘tkazadi. M oy bosimini chcklaydigan rcduksion klapan
(16)
nasos bilan sentrifugani ulaydigan quvurchaga o'rnatilib, 0,6 M P a
bosimda ochiladigan qilib rostlangan.
Sentrifuganing rotorini aylantirishga
sartlanadigan moy kartcrga
oqib tushadi. Moyning qolgan qismi moy radiatori
(¡0 ) ga o‘tib, unda
soviydi yoki jo'mrak
(13) orqali bcvosita magistralga yo'naltiriladi.
Agar motor sovuq boisa, moy bosimi oshib,
saqlagich klapan (2 ) ni
ochadi va moy scntrifugaga kirmasdan radiatorga o‘tadi. Radiatorga
boradigan moyning bosimi 0,06—0,08 M P a ortiq bo‘!sa, radiatorning
saqlagich klapani
(12) ochiladi va moy radiatorga kirmasdan. rnagis-
tralga o‘tadi.
Radiatorda sovitilgun moy karteming o ‘rta to‘sig‘idagi
gorizontal
parmalangan tcshikka keladi. Bunda moy oqimining ozroq qismi qiya
parmalangan teshikdan taqsimlash valining o‘rta bo‘yni (5) ni moylashga
boradi. Moyning ko'proq qismi
tirsakli valning uchinchi o ‘zak
9.8-rasm.
Motor karlcrtni shamolîatish sxemasi:
/ — havo tozalagich;
2
va
3
— quvureha,
4 —
rro y
quyish
