|
Lasning maqsadlari va vazifalari. Hozirgi bosqichda Tikuv buyumlariishlab chiqarish uchun lasni ishlab chiqish
|
| bet | 3/5 | | Sana | 16.09.2024 | | Hajmi | 40,84 Kb. | | #271287 |
Bog'liq 3-maruzaLoyihalash ishlarida kompyuterdan foydalanish bosqichlari.
LAS tushunchasi.
LASni yaratish maqsadi va vazifalari.
Muhandislik grafikasi bosqichlari.
Tikuvchilikda LASning rivojlanishi.
LASning asosiy tarkibiy bo‘g‘inlari sistemachalardir. LAS sistemachalari ba’zi sabablarga ko‘ra tanlangan to‘liq loyiha echimlari va tegishli hujjatlarni taqdim etadigan LASning bir qismi.
Har bir sistemacha funksional ravishda bir-biri bilan chambarchas bog‘liq bo‘lgan va ayni paytda sistemaning ba’zi avtonom qismini tashkil etadigan vazifalar to‘plamidan iborat. SHu tarzda tuzilgan sistema mustaqil tarkibiy qism sifatida tarkibiy qismlarini ishlab chiqish, tuzatish va ishlab chiqarishga joriy etish imkonini beradi.
Ixtisoslashish darajasiga qarab ob’ekt turlari ob’ektga yo‘naltirilgan (ob’ekt) va ob’ektga bog‘liq bo‘lmagan (invariant) sistemachalar o‘rtasida farqlanadi.
Ob’ekt sistemachasi ma’lum bir loyiha bosqichida ba’zi ob’ektlarni (ob’ektlar sinfini) loyihalashtiradi. Invariant sistemacha mo‘ljallangan ob’ektning xususiyatlaridan qat’iy nazar boshqarish va ma’lumotlarni qayta ishlash funksiyalarini bajaradi. Loyiha sistemachalaridan tashqari, LAS ma’lum yordamchi funksiyalarni bajaradigan xizmat ko‘rsatish sistemachalarini o‘z ichiga oladi.
Har bir sistemacha va sistemani loyihalashda inson-kompyuter o‘zaro ta’sirining sistemali tamoyillari, konstruksiyaning ierarxik tuzilishi, murakkab sistemaga qo‘shilishi, sistema birligi, rivojlanishi, axborot birligi, daxlsizligi, ixtisosligi hisobga olinishi kerak.
Engil sanoatdagi LAS sistemachalari uchun quyidagi talablarni hisobga olish kerak: qo‘lda, avtomatlashtirilgan va avtomatik usullarning muvofiqligi, sistemada tajriba to‘plash (loyihalarni saqlash va ularni loyihalashtirilgan mahsulotning yangiligi uchun prototip yoki analog sifatida ishlatish, qayta foydalanish uchun va boshqalar) grafik standartlarni tanlash.
Inson va EHMning o‘zaro munosabati prinsipi inson bilimlari, tajribasi va sezgi texnik vositalarning tezligi bilan uyg‘unlashuviga asoslanadi. Loyihalashning ko‘plab bosqichlarini rasmiylashtirish qiyinchiliklarni keltirib chiqaradi, chunki loyilavchining faoliyatiga xos bo‘lgan norasmiy yondoshuvlarni (harakatlarni) butunlay chiqarib tashlash mumkin emas. Ko‘pgina vazifalarni maqsadli qidirish orqali inson hal qiladi. SHu sababli, odamlar va kompyuterlarning faol o‘zaro ta’siri LASni qurish va ishlatishning asosiy prinsiplaridan biri bo‘lib qolmoqda.
LASni qurish uchun ierarxik tuzilish prinsipi barcha darajadagi loyixalashlarni avtomatlashtirishga kompleks yondashuvni amalga oshiradi. An’anaviy loyihalashda mavjud bo‘lgan aloqalar LASda saqlanishi kerak. Darajalar ierarxiyasi bir-biri bilan o‘zaro bog‘langan bir nechta sistemachalarga bo‘lingan LASning ratsional tuzilishini belgilaydi.
Barcha sistemachalarda sistemali va axborot birligi prinsipi loyihalash vazifalarining aksariyati axborot bilan kelishilgan dasturlar tomonidan bajarilishini anglatadi. Axborot munosabatlarining birligi bir xil turdagi ma’lumotlarni taqdim etishning yagona shaklini ta’minlaydi, ya’ni sistema normativ hujjatlarda belgilangan yagona atamalar, tushunchalar, kirish va chiqish ma’lumotlarini ishlatishi kerak. Vaziyatlar bitta muammoni hal qilish natijasida, ikkinchisiga manba bo‘lib xizmat qilishi mumkin. Agar dasturlarni muvofiqlashtirish inson ishtirokida jami ma’lumotlarni jiddiy ravishda qayta ishlashni talab qilsa, unda ma’lumotlar birligi nuqtai nazaridan dasturlar yaxshi muvofiqlashtirilmagan hisoblanadi. Massivlarni qo‘lda qayta tashkil qilmasdan, dasturlarning avtomatik ravishda mashina ichidagi inson ulanishlarining optimalligi prinsipini belgilaydi.
LAS bir necha sabablarga ko‘ra ochiq va rivojlanayotgan sistema bo‘lishi kerak. Birinchidan, LASni ishlab chiqish ko‘p vaqtni talab qiladi, shuning uchun ular mavjud bo‘lganda sistema qismlarini ishga tushirish iqtisodiy jihatdan maqsadga muvofiqdir. Ikkinchidan, hisoblash texnologiyalarining doimiy rivojlanishi va hisoblash matematikasining takomillashuvi yangi, yanada samarali matematik modellar va dasturlarning paydo bo‘lishiga olib keladi. SHuning uchun LAS sistemachalar va tarkibiy qismlarni yaratish va takomillashtirish, to‘ldirish va yangilash qobiliyatiga ega bo‘lishi kerak.
Invariantlik prinsipi LAS sistemachasi va komponentlari iloji boricha universal yoki tipik bo‘lishi va bir-biridan mustaqil ravishda ishlay olishi va har bir sistemacha tomonidan ko‘p sonli vazifalarni hal qilish imkoniyatini ta’minlaydi. Bunday holda, barcha sistemachalarning birgalikdagi ishlashi ta’minlanishi va umuman sistemaning ochiq tuzilishi saqlanishi uchun belgilar va kodlar muvofiqlashtirilishi kerak.
Turli sohalarning LAS ixtisoslashtirilgan sistema sifatida ko‘rib chiqilishi kerak. Biroq, yuqori samaradorlik va ko‘p qirrali talablar qoida tariqasida bir birini inkor qiladi. Sistemalarning ixtisoslashuvini yuqori samaradorligini erishishi mumkin, ammo ayni paytda ularni rivojlantirish xarajatlari oshadi. LASni yaratish tajribasi shuni ko‘rsatadiki, birlashtirilgan komponentlar - modullardan foydalangan holda ixtisoslashtirilgan sistemalarni qurish tavsiya etiladi. Birlashtirishning zaruriy sharti bu turli xil texnik ob’ektlarni modellashtirish, tahlil qilish va sintez qilishda umumiy xususiyatlar va qoidalarni izlashdir, natijada ko‘pgina dasturiy ta’minotlarning universalligini ta’minlaydi.
|
| |
