13- rasm. Texnologik quvurlar flanetslari turlari
a,b - birlashtiradigan yuzasi chiqib turadigan; c,d - birlashtiradigan yuzasi ichkariga qavariqli; e - birlashtiradigan yuzasi ariqchali; f - linzali tiqinga moslashtirilgan; j - oval kesimli tiqinga moslashtirilgan.
Yordamchi materiallar. Jihozlarni o`rnatish, ishga tushirish va ta`mirlashda quyidagi yordamchi materiallar ishlatiladi: bolt, gayka va shayba, prokladka va uriladigan sal'nik materiallar, moylaydigan, tozalaydigan va abraziv materiallar.
Zichlagich (tiqin) materiallar (1-jadval) quvurlar flanetslari, rezbamuftali birlashmalari, truba armaturasi va apparaturasi orasiga qo`yilib, ularning birikish yuzalarini zichlash uchun xizmat qiladi.
1- jadval. Tiqinli materiallar texnik xarakteristikasi
Tiqin materiali
|
Chegaraviy parametrlar
|
List o`lchami, mm
|
Bosim, MPa
|
Harorat, 0C
|
Rezina plastina (issiqqa, sovuqqa, kislota va ishqorga chidamli) ТМКШ
|
1
|
- 60 dan +90 gacha
|
150 х 800
|
Rezina plastina (moy-benzinga chidamli) ПМБ va ОМБ
|
1
|
- 40 dan +80 gacha
|
Qalinligi 10 gacha
|
Rezina plastina oziq-ovqat mahsulotlari uchun
|
1
|
- 30 dan +80 gacha
|
Qalinligi 60 gacha
|
Paronit (umumiy qo`llaniladigan) ПОН
|
6,4
|
- 182 dan +450 gacha
|
300 х 400 – 1200 х 1700, qalinligi 0,4 – 6
|
Paronit (moy-benzinga chidamli) ПМБ
|
10
|
- 182 dan +300 gacha
|
500 х 500, qalinligi 0,3 – 3
|
Shimdirilgan tiqin karton
|
1,6
|
120
|
Qalinligi 0,3 – 1,5
|
Asbestli karton
|
1
|
500
|
900 х 900 – 1000 х 1000, qalinligi 2-10
|
Asbestli qog`oz
|
|
500
|
580 х 820 – 820 х 1160
|
Qog`ozli fibra
|
15
|
30
|
Qalinligi 0,5 – 5
|
Quvur armaturasi val va shtoklarini, nasos valini zichlash uchun val va korpus orasiga salniklar uriladi. Ularning turlari, o`lchamlari 2 - jadvalda keltirilgan.
2- jadval. Salnikli zichlagichlarning texnik xarakteristikasi
Zichlagich markasi
|
Chegaraviy parametrlar
|
O`lcham, mm (kvadrat tomoni yoki diametri)
|
Zichlanadigan muhit
|
Harorat, 0C
|
Bosim, MPa
|
ХБС, ХБП
|
100
|
20
|
4, 5, 6, 8, 10, 13, 16, 19, 22, 28
|
ХБП- inert gazlar, moylar; ХБП – qisilgan havo, moylar, oziqg`ovqat mahsulotlari
|
АПП, АП
|
200
|
20
|
3, 4, 5, 6, 8, 12, 14, 16, 18
|
To`yingan va o`ta qizdirilgan bug`, issiq suv, qisilgan havo
|
АПР, АП, АМБ
|
300
|
3
|
4, 5, 6, 8, 10, 12, 15, 16
|
Isitilgan havo, neft mahsulotlari, agressiv gaz va bug`lar
|
Moylaydigan materiallar suyuq moylarga va konsistent moylovchi moddalarga bo`linadi. Suyuq moylar - bu 200C haroratda suyuq holda bo`ladigan mineral va sintetik moylar, konsistent moylar esa - sovun, parafin va boshqa quyuqlashtiruvchi moddalar qo`shilib quyuqlashtirilgan mineral moylardir.
Suyuq moylar bilan katta tezlik bilan harakatlanuvchi detallari bo`lgan mashina va mexanizmlar, konsistent moylovchi moddalar bilan esa - katta yuklanish ostida, yuqori haroratda ishlaydigan va kichik tezlik bilan harakatlanuvchi detallari bo`lgan mashina va mexanizmlar moylanadi.
Tozalovchi materiallarga bo`zdan va chitdan tayyorlangan salfetkalar, vetosh (chip va kapron, lavsan, nitron, viskoza va boshqa sun`iy iplar aralashmali gazlama qoldiqlari), katta diametrli iplar ishlatiladi.
Abraziv materiallar detallar ustini ishqalab silliqlash va xastalarini yo`qotish uchun ishlatiladi. Ularga korund, najdak, olmos kukuni va xar xil pastalar kiradi.
O`rnatish va ta`mirlash asboblari. Jihozlarni o`rnatish va ta`mirlash ob`ektlarida parmalash va tokarlik stanoklari, elektrqaychilar, elektr gayka va shurup aylantirgichlar, shlifmashinkalar, elektrbolg`a, perforator, dolbyojnik, truba tozalaydigan, truba kesadigan va razvaltsovka qiladigan mashinalar ishlatiladi. Elektr toki bilan ishlaydigan mashina va asboblarning qabul qilish kuchlanishi: bir fazasi o`zgaruvchan tok uchun 12, 36, 127, 220, 380 V; uch fazali tok uchun 36, 220/127, 380/220 V. Asboblar elektrodvigatel simlari bir va ikki qatlam izolyatsiya bilan chiqariladi. Ikki qatlam izolyatsiyaga ega bo`lgan asboblar xavfsizroq hisoblanadi.
36 yoki 127 V kuchlanishda ishlaydigan elektr asboblar sanoat elektr tarmog`iga (380/220 V) IV rusumidagi 0,5 dan 1,5 KVt quvvatli kuchaytiruvchi transformatorlar yordamida 50 Gs tok chastotasi bilan ulanadi. Bunda rezina izolyatsiyali KРПT kabellar va shtepselli biriktiruvchilar ishlatiladi.
Elektr asboblar bilan bir qatorda pnevmatik asboblar ham ishlatiladi (parmalash va shlifmashinkalar, gaykovertlar, pichoqli qaychilar). Pnevmatik yuritmali mashinalar elektrmashinalarga nisbatan ikki marta yengil va gabarit o`lchamlari kichik, albatta, ishlatish sharoitlarini oshiradi. Pnevmoyuritmasiga 0,6 MPa bosimli qisilgan havo harakatchan kompressordan uzatiladi.
O`rnatish va ta`mirlashda ishlatiladigan chilangarlik asboblari. O`lchov-belgilash ishlarida 200 g gacha bo`lgan bolg`a, har xil chilangarlik ishlari uchun 360-500 g massali bolg`a, tunuka po`latlarni kesish uchun 600-1000 g massali bolg`alar (14-rasm) ishlatiladi.
Temirchilik kuvaldalari 2 dan 8 kg gacha bo`ladi.
Boltli birikmalarni yig`ish va echish uchun 4-80 mm o`lchamli bir yoki ikki tomonli gayka kalitlari ishlatiladi. Tortsevoy kalitlar diametri 10-27 mm bo`lgan boltli birikmalar uchun ishlatiladi. Gayka razvodnoy kalitlar 12, 19, 30 va 46 mm li o`lchamda chiqariladi (15-rasm).
14 - rasm. Chilangarlik bolg`achalari
a- to`rt burchak muhrali; b -dumaloq muhrali; c- yumshoq metalldan quyma muhrali; d- yog`och bolg`acha.
Truba kalitlari truba va har xil rezbali birikmalarni biriktirish uchun ishlatiladi.
Eng ko`p tarqalgan truba kaliti bu 1-5 raqamli richagli truba kalitidir. 1-raqamli kalit diametri 2,4 sm gacha bo`lgan trubalar uchun, 5-raqamli kalit esa - 9,6 sm gacha bo`lgan trubalar uchun ishlatiladi.
Mas`uliyatli boltli birikmalarni yig`ish uchun 10 dan 1400 N∙m gacha aylantiruvchi momentga ega bo`lgan KД dinamometrik kalitlar ishlatiladi.
Metallni egovlash uchun egovlar, nadfil, shaberlar ishlatiladi. Egovlar (16- rasm) uzunligi 100-400 mm, shakli yassi, uch tomonli, aylana va kvadrat bo`ladi. Dastasi yog`ochdan ishlanadi. Nadfillar 1 dan 6 raqamigacha bo`ladi, shakli yassi, aylana va yarim aylana. Shaberlar (17-rasm) asbob yasaydigan po`latdan yaxlit yoki qattiq qorishmali plastinkadan yasaladi. Shakli yassi, uch tomonli va qoshiq shaklida bo`lib dastasi yog`ochdan ishlanadi.
Metallni kesish va qirqish uchun zubilo (18- rasm), proboynik, metall kesuvchi arracha (nojovka) va metall kesuvchi qaychilar ishlatiladi.
16- rasm. Chilangar egovi.
|
