Payvand chokning tuzilishini metall konstruksiyalarda ko’proq ishlatiladigan kam uglerodli (S ≤ 0,3 %) po’latlar misolida ko’ramiz. Buning uchun payvand chok qirqimining yaxshilab silliqlangan yuzasiga maxsus eritma ta’sir ettirib, spirt bilan artilgach, uning turli strukturali ayrim zonalari yaqqol ko’rinadi va bu zonalardagi struktura o’zgarishlari qonuniyatini G’ye– G’ye3S diagramma asosida tushunish oson.
Ma’lumki, metallarni payvandlash prosessida asosiy metall yoy temperaturasi ta’sirida qiziydi va qisman suyuqlanadi. Lekin, uglerodli po’latni qizdirish temperaturasi 7270 S dan oshmaydigan zonasida uning payvandlashdan oldingi strukturasi qanday bo’lsa, shundayligicha saqlanib qoladi. Demak, payvandlashda 7270 S dan yuqori temperaturagacha qizigan uchastkalarida struktura o’zgarishlar sodir bo’ladi. 3-rasmda sxematik tarzda kam uglerodli po’latni yoy yordamida dastaki usulda payvandlanganda issiqlik ta’sir etadigan zonaning struktura o’zgarishi keltirilgan.
3-Rasm. Kam uglerodli po’latlarni yoy yordamida dastaki usulda payvandlashda issiqlik ta’sir etadigan zonaning struktura o’zgarishi:
Sxemadan ko’rinadiki, suyuqlantirilgan chok metali (0-1 uchastka) temperaturasining yuыoriligi sababli bu zonada uzunchoq dentritaviy (daraxtsimon) kristallardan iborat bo’lgan quyma metall strukturasi hosil bo’ladi.
|
