|
Litiy metallining ishlatilishi
|
| bet | 4/5 | | Sana | 07.06.2024 | | Hajmi | 0,5 Mb. | | #261273 |
Bog'liq LITIY METALLURGIYASINING UMUMIY AHVOLI|
Termoelektrik materiallar Litiy sulfid va mis sulfid qotishmasi termoelektroprostatlar uchun samarali yarim o’tkazgichdir (EYK taxminan 530 mkV/K).
Kimyoviy quvvat manbalari Litiy anotlardan tayyorlangan kimyoviy quvvat manbalari (batareyalar, masalan, lityum-xlorli akkumulyator) va qattiq elektrolitli elektrokimyoviy elementi (masalan, lityum xromerebryan, lityum vismutatny). Litiy kobaltat va litiy molibdat litiy batareyalarning musbat elektrodlari sifatida eng yaxshi ishlash va energiya quvvatini ko’rsatdi.
Rasm 2 – Litiy ion batareasining sxemasi
Lazer materiallar Litiy florid monokristallari yuqori samarali (samaradorlik 80 %) lazerlar ishlab chiqarish uchun ishlatiladi.
Oksidantlar - Litiy perxlorat oksidlovchi vosita sifatida ishlatiladi.
Defektoskopiya - Litiy sulfat defektoskopiyada ishlatiladi
Pirotexnikada - Litiy nitrat pirotexnikada chiroqlarni qizil rangga bo’yash uchun ishlatiladi
Qotishmalar
Litiy kumush va oltin, shuningdek, mis bilan juda samarali qotishmalar hosil qiladi. Litiy magniy, skandiy, mis, kadmiy va alyuminiy qotishmalari aviatsiya va kosmonavtikada (ularning yengilligi tufayli) yangi istiqbolli materiallar sifatida ishlatiladi. Litiy aluminat va silikat asosida xona haroratida qattiqlashadigan va harbiy texnologiyalar, metallurgiya va kelajakda termoyadro energetikasida ishlatiladigan keramika yaratildi. Litiy qo’rg’oshin qotishmalarini juda samarali ravishda qattiqlashtiradi va ularga egiluvchanlik va korroziyaga chidamlilik beradi.
Qora va rangli metallurgiyada litiy qotishmaarga egiluvchanlik va qattiqlik oshirish uchun ishlatiladi. Litiy ba’zan Nodir metallarning metallotermiya usullarida olishda qaytaruvchi sifatida ishlatiladi.
Yadro energetikasida
6Li va 7Li izotoplari turli xil yadro xususiyatlariga ega (termil neytron yutish, reaktsiya mahsulotlari) va ularning qo’llanilish doirasi har xil. Litiy gafiat maxsus emal tarkibiga kiradi, yuqori aktiv yadroviy tutush uchun ishlatildi.
Gazlarni quritish
Yuqori gigroskopik bromid LiBr va litiy xlorid LiCl havo va boshqa gazlarni quritish uchun ishlatiladi.
Tibbiyotda
Litiy tuzlari normotik va boshqa shifobaxsh xususiyatlarga ega. Shuning uchun ular tibbiyotda qo’llaniladi.
Moylash materiallari
Litiy stearat («litiy sovun») mashinalar va mexanizmlarning qisimlarini moylash uchun ishlatiladiga moylarni quyuqlashtiruvchi vosita sifatida ishlatiladi. Masalan: Litol, CIATIM-201.
O’z-o’zidan ishlaydigan apparatlardagi kislorodni qayta tiklash Litiy gidroksid LiOH, Li2O2 peroksid havoni karbonat angidriddan tozalash uchun ishlatiladi.
2Li2O2 + 2CO2 → 2Li2CO3 + O2 (21)
Silikat sanoatida
Litiy va uning birikmalari silikat sanoatida shishaning maxsus turlarini ishlab chiqarish va chinni mahsulotlarini qoplash uchun keng qo’llaniladi.
Boshqa sohalarda qo’lanishi
Litiy aralashmalari to’qimachilik sanoatida (matoni sayqallash), oziq-ovqat (konservalash) va farmatsevtika ( kosmetika ishlab chiqarish ) sohasida qo’llaniladi.
|
| |
