M. E. Mamarajabov, D. E. Toshtemirov, O‘. A. Yuldashev informatika o‘qitish metodikasi




Download 5,02 Mb.
Pdf ko'rish
bet234/251
Sana06.09.2024
Hajmi5,02 Mb.
#270410
1   ...   230   231   232   233   234   235   236   237   ...   251
Bog'liq
Inf met

Bulutli 
texnologiyalar. 
Google 
bulutli 
xizmatlaridan 
foydalangan holda o‘quv jarayonini va axborot ta’lim maydonini 
takomillashtirish. 
Bulutli hisoblash (
ingl

cloud computing
) odatda, 
foydalanuvchiga kompyuter resurslari va quvvatini internet- xizmat 
ko‘rinishida taqdim etadi. Shunday yo‘l bilan foydalanuvchiga “sof” 
ko‘rinishdagi hisoblash resurslari taqdim etiladi va foydalanuvchi 
o‘zining masalalariga qanday kompyuter ishlov berayotganligi, qanday 
turdagi operatsion tizim (OT) boshqaruvida amalga oshiralayotganligi 
kabi savollarga javob ololmasligi mumkin va aslida, bu savollarga javob 
izlashning zarurati bo‘lmaydi. 
Ish yuritilishida o‘xshashlik va umumiylikni topib bulutli 
texnologiyani “meynfrem”lar (
mainframe
) bilan taqqoslash mumkin. 
Ammo “bulut”ning “meynfrem”dan tamoyil jihatdan ajralib turuvchi 
farqlari mavjud, xususan, “bulut” hisoblash quvvatlarining nazariy 
jihatdan cheklanmaganligidir. 
Dastlab paydo bo‘lgan ma’lumotlarga ishlov berish texnologiyalari 
orasida grid- hisoblash (1990 yillarda) bir muncha keng tarqalish 
munosabatiga ega bo‘ldi. Dastlabki davrda bu yo‘nalish texnik vosita 
protsessorining bo‘sh turgan resurslaridan unumli foydalanish va 
hisoblash quvvatlarini ixtiyoriy ravishda ijaraga berish tizimini 
rivojlantirish imkoniyati sifatida qaraladi. Grid- hisoblash bilan bulutli 
hisoblash arxitekturasi hamda qo‘llanilayotgan tamoyillariga ko‘ra 
o‘zaro ko‘pgina o‘xshash jihatlarga ega. Shu bilan bir vaqtda, uzoqdagi 
hisoblash resurslaridan foydalanish uchun yetarlicha egiluvchan 
platformaga ega bo‘lganligi bois bulutli hisoblash modeli eng istiqbolli 
texnologiya deb tan olindi. 
Hozirgi kunda yirik bulut hisoblashlar ma’lumotlarga ishlov berish 
markazlariga (MIBM) joylashgan minglab serverlardan tashkil topadi. 
Ular bir vaqtning o‘zida millionlab foydalanuvchini minglab ilova 
resurli bilan ta’minlab beradi [1]. Bulutli texnologiyalar xususiy ERP, 
CRM tizim1 yoki qo‘shimcha qurilmalar sotib olish va sozlashni talab 
etuvchi turli serverlarni saqlab turish o‘ta qimmatga tushib ketadigan 
korxonalar uchun qulay vosita hisoblanadi. Xususiy foydalanuvchilar 
o‘rtasida o‘zining qulayligiga ko‘ra Google kompaniyasi tomonidan 
taqdim etilayotgan “Dokumentы”, “Kalendar” kabi xizmatlarga 
o‘xshash ko‘plab bulut xizmatlari keng tarqalish xususiyatiga ega bo‘ldi. 


431 
Bulutli texnologiyalardan foydalanish uzluksiz muvaffaqiyatga 
erishib borayotganligining sababi oddiy: ularni qo‘llash turli- tuman 
imkoniyatlarga ega hamda infra tuzilish, xizmat ko‘rsatish va 
xodimlarga sarflanadigan xarajatlarni tejaydi. Masofadagi ma’lumotlar 
markazida ma’lumotlarga ishlov berish va axborotlarni saqlashga imkon 
beruvchi texnik ta’minot yetarli darajada soddalashtirilishi mumkin. 
Bunday muammolarning deyarli barchasi xizmatlar provayderi 
zimmasiga 
to‘liq 
yuklatiladi. 
Bunday 
yondashuv 
korxona 
kompyuterlarida turli operatsion tizim (OT) (Windows, Linux, MacOS 
va boshqalar) o‘rnatilgan bo‘lsa ham ularni standartlashtirishga imkon 
beradi. Kompaniya ma’lumotlariga kirishni ofisdan tashqarida yurgan, 
ammo Internetga ulanish imkoniga ega bo‘lgan xodim va mijozlar uchun 
birdek ta’minlashni osonlashtirib beradi. 
Foydalanish uchun ko‘plab qulayliklariga qaramay, bir qator 
kamchiliklarga ham ega. Jumladan, foydalanuvchining xizmatlarni 
yetkazib beruvchi tashkilotga to‘liq bog‘lanib qolishi. Haqiqatan ham, 
bulutli xizmatni yaratilish tamoyiliga ko‘ra korxona faoliyati xizmatlar 
provayderi va Internet provayderning qanday ish olib borishiga bog‘liq 
bo‘lib qoladi. 
Zamonaviy bulut texnologiyalari nafaqat tayyor tarmoq va server 
qurilmalari, balki, sekin- asta ichki quriladigan tizimlar (embedded 
cloud) bozoriga ham jadal kirib bormoqda. Turli tuman qurilmalarni 
global tarmoqqa ulash va boshqarish g‘oyasi “buyumlar interneti” (Inter- 
net of Things – IoT) deb yuritiladi. Microsoft Windows embedded bosh 
menenjeri Kevin Dallas fikriga ko‘ra, buyumlar interneti g‘oyasi ko‘p 
yillardan 
buyon 
mavjud, 
ammo 
bunday 
tarmoqni 
amalga 
oshirilmaganligiga sabab birgina bo‘g‘inning – bulutli texnologiyaning 
yaratilmaganligi edi. 
Tarqatish modellari bo‘yicha bulutli hisoblash texnologiyalari 
ususiy, ommaviy va gibrid texnologiyalarga ajratiladi 

Download 5,02 Mb.
1   ...   230   231   232   233   234   235   236   237   ...   251




Download 5,02 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



M. E. Mamarajabov, D. E. Toshtemirov, O‘. A. Yuldashev informatika o‘qitish metodikasi

Download 5,02 Mb.
Pdf ko'rish