m um kin boMgan ijtim oiy-iqtisodiy
sharoitlar va faktorlarning
(narxlar o £zgarishi, aholi sonining o £si$hi, assortim entlar o'zga-
rishi, bozorga yangi tovariar chiqishi) o'zgarishini hisobga olgan
holda mantiqiy baholash va m ulohaza yuritish shakJida tuziladi.
Bashorat qilish ekspert baholash xususiyatiga ega.
Ekspert baholash
maxsus tartibda amalga oshiriladi,
baholashda hech qachon, tajri-
basi va malakasidan q at’iy nazar, bitta
mutaxassis fikriga ishonish
mumkin emas.
2)
iqtisodiy —
m atem atik usullar — m atem atik statistika usulla-
riga asoslangan. Aksariyat hollarda iqtisodiy-matematik modellash-
tirish usulidan foydalaniladi. Bunday holda
prognoz bir-biri bilan
bogMiq ravishda o ‘rganilayotgan voqeaning asosiy aloqalarini va
qonuniyligini aks ettiruvchi son bilan hisoblangan ko‘rsatkichlar
tizimini ifodalovchi modelning sotilishi asosida tuziladi.
3)
me ’yoriy usullar —
m e’yorlar tizimiga va
oqilona foydalanish
m e’yorlariga asoslangan. Bu kabi yondashishda kelajakdagi bir-
m uncha vaqtga tovaming aniq turidan oqilona foydalanish m e’yori
moMjal qilib ohnadi. Erishilgan iste’mol darajasi solishtirilib, m a’qul
darajaga erishishni ta ’minlovchi savdo o'sishi
m umkin boMgan
sur’atlari hisoblanadi. Shuni ta ’kidlash lozimki, m e’voriy usul
faqatgina oMta muddatga va uzoq muddatga prognoz qilinganda
qoMlaniladi (besh yil va undan yuqori),
Kelgusi yilga prognoz
qilishda, ayniqsa, yillik buyurtmalarni asoslab berishda mazkur
usuldan foydalanish m umkin emas.
Bashorat qilish reja ishlab chiqishdan oldingi bosqich hisob
lanadi va moliya-xo‘jalik faoliyati masalalari bo‘yicha
qarorlar
tuzishda qo£shimcha m anba b o £lib xizmat qiladi.
