N azorat raqam ining o'zini ham
mustaqil oddiy usul bilan
tekshirish m um kin.
Buning uchun:
1) juft joyda turgan ham m a raqamlar qo‘shib chiqiladi;
2) hosil bo‘lgan yig‘indi 3 ga ko‘paytiriladi, natija X yodda
qoldiriladi;
3) toq joylardagi barcha raqamlar qo‘shib chiqiladi,
faqat oxirgi
nazorat (kontrol) raqam idan tashqari (У);
4) bu yig‘indiga X raqamini qo'sham iz va hosil qilgan yig‘indini
U R deb belgilaymiz;
5) bu sonning oxirgi R raqamini qoldiramiz;
6) 10 — R ayirmani topamiz;
7) hosil b o ‘lgan natija (kontrol) raqam bilan bir xil bo'lishi
kerak.
Misol. N azorat raqam ini
hisoblash algoritmi bo ;yicha ofis
texnikasi uchun chiqarilgan qog£oz shtrix-kodini tekshiram iz:
4603976100024
Yechim:
1) 6 + 3 + 7 + 1 + 0 + 2=19
2) (X) = 19 x 3 = 57
3) (Y) = 4 + 0 + 9 + 6 + 0 + 0 -1 9
4) (YR) = 19 + 57=86
5) = 6
6) 10 - 6
7) 4
Javob. Ofis texnikasi uchun ishlab chiqarilgan qog‘ozdagi
shtrix-kod to ‘g ‘ri.
Kompyuter klaviaturasi orqaii qo‘lda kiritilgan m a’lumotlarning
har bir uch yuzta kiritilgan belgidan o ‘rtacha biri xato bo'ladi.
Shtrix-koddan foydalanilganda bu ko‘rsatkich uch million belgidan
biri xato boMadi.
Amerika m enedjm ent uyushmasi bitta xatoni topib va uning
oqibatlarini bartaraf etish uchun 25 dollar sarflanishini hisoblab
chiqishdi.
Asosiy ustuniiklari
Ishlab chiqarishda:
160
• korxonaning har bir uchastkasida
mahsulot va uning but-
lovchi qism larining o ‘tishi, shuningdek, butun korxona
bo'yicha logistik jarayonning holati bo'yicha hisobga olish
va nazorat qilish
yagona tizimini yaratish;
• yordam chi xodimlar va hisobot hujjatlarini qisqartirish.
