Is te ’m o lc h ila r yetkazib b eru v c h ilard an u zo q d a yoki bir
nechta hududlarda joylashgan hollarda tovarlarni om borxona,
yetkazib beruvchi korxonalar m arkazi
orqaii yetkazish shakli
q o ila n ila d i. Sotuvchi vakillar m ah su lo tn i yetkazib berishga
buyurtm a qabul qilganda m ahsulotni firm aning bironta korxo-
nasiga qayta j o ‘natishga m o ijallan g an m arkaziy mol o ‘tkazish
idorasiga em as, balki bevosita yaqin
joylashgan taqsim lash
markaziga jo 'n atish ad i.
Tovarlarni iste’m olchilarga yetkazishning keyingi shakli —
ulgurji vositachilar xizmatidan foydalanish. Yetkazib beruvchilar
ishlab chiqarish va texnik maqsadda foydalaniladigan mahsulotlarni
sotishda ulgurji korxonalar xizmatiga m urojaat etadilar.
Ayniqsa
mahsulot sotiladigan bozorni kengaytirish va xarajatlarni kamay-
tirish m aqsadida bir xil tovarni turii bozorlarda sotish uchun
qo'shim cha vosita tashkil etishga zarurat
paydo b o ig an d a katta
m iqdorda bir xil b o ‘lgan tovarlar yetkazib berilganda mazkur
shakldan foydalaniladi.
So'nggi yillarda ulgurji vositachilar va sanoat korxonalari
o ‘rtasidagi munosabatlarning yana bir shakli keng tarqalgan.
Bunga
ko‘ra iste’molchilarda boMgan asbob-uskunalarga texnik xizmat
к о 'rsatish operatsiyalari ulgurji vositachilarga biriktirilgan. Bunday
hollarda ishlab chiqaruvchi korxonalar uchun bunday operatsiya
larni bajarishga xodimlarni ishga olishga zarurat qolmaydi.
Sanoat
uskunalari, xomashyo materiallari va yarimfabrikatlar
brokerlar va vakillar yordam ida tovar birjalari orqaii sotilishi
mumkin.
Taqsimot markazini joylashtirish. X izm at k o ‘rsatiladigan
hududda material oqimi iste’molchilari bir nechta bo'lgan
hollarda
taqsimlash markazini joylashtirishning eng qulay variantini tanlash
kerak b o iad i. Taqsimot markazini joylashtirish varianti tanlan-
ganda quyidagi tartibdagi ishlar amalga oshiriladi:
1) bozor sharoiti o ‘rganiladi va logistik tizim orqaii o ‘tadigan
materiallar oqimining taxminiy
miqdori ishlab chiqiladi;
2) iste’molchilami tovar bilan ta ’minlash tizimi ishlab chiqiladi;
3) logistik tizim ichida materiallar oqimini taqsimlash chizmasi
tuziiadi;
71
4)
qilingan eng каш xarajatlar
m ezoni asosida taqsimlash
markazini joylashtirish variantini tanlash amalga oshiriladi.
K eltirilgan xarajatlar k o ‘rsatk ich in i quyidagicha aniqlash
mumkin:
