O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
SAMARQAND DAVLAT UNIVERSITETI
Porsayev G‘.M., Taniyev A.B.,
INTERNET - MARKETING
DARSLIK
SAMARQAND - 2021
UDK 004.339.13 BBK 73 T 21
Porsaev G’.M., Taniyev A.B. Internet - marketing. Darslik. . -
Samarqand: SamDU nashri, 2021 y.- 184 b.
Darslikda Internetda marketingni tashkil etishning nazariy va uslubiy asoslari bayon etilgan. Internetning, zamonaviy axborot texnologiyalarining keng tarqalishi va ularning asosida yangi yo'nalish - Internet marketing paydo bo'lishi jarayonlari ko'rib chiqilmoqda. Darslida Internetda marketing tizimini yaratish - atrof-muhit, kompaniya tovarlari yoki xizmatlarini targ'ib qilish usullari, marketing tadqiqotlarini tashkil etish va veb-analitika masalalari yoritilgan.
Darslik materiallaridan "Strategik menejment", "Innovatsion menejment", "Strategik marketing" va boshqa fanlarni o'rganishda foydalanish mumkin.
5A350303 - Raqamli iqtisodiyot mutaxassisligi bo'yicha tahsil olayotgan magistratura va bakalavrlar uchun, iqtisodiyot, menejment va marketing sohasidagi mutaxassislar uchun mo’ljallangan.
Bu magistrantlar, sotuvchilar va menejerlar, shuningdek marketing va elektron biznesni rivojlantirishga qiziquvchilar uchun foydali bo'lishi mumkin.
Taqrizchilar: i.fn., dotsent Sh.A.Sultonov
i.f.n., dotsent T.Raxmonov
Samarqand davlat universiteti kengashining 2021 yil 31 maydagi 11-sonli garoriga asosan darslit sifatida nashrga tavsiya etilgan
ISBN 978-9943-6649-
© Samarqand davlat universiteti, 2021
MUNDARIJA
INTERNET - MARKETING 1
1.2.An’anaviy marketing ta’rifi, mohiyati va vazifalari 8
1.3.An’anaviy marketing konsepsiyalari 10
1.3.1-jadval 12
1.3.2-jadval 13
Marketingning ishlab chiqarish-ta’minlash funksiyasi 21
O‘zini tekshirish uchun savollar 26
2.3.Internetning asosiy komponentlari va resurslari 34
2.3.1.Texnik ta’minot 34
2.3.2.Dasturiy ta’minot 37
2.3.3.Axborot resurslari 38
Netscape Navigator brauzeri 40
Diagramma 2.4.1. 45
2.5.Sayt kompaniyaning raqamli vakilligi sifatida 45
3.2.Internet-marketing ta’rifi, uning maqsadlari va afzalliklari 55
Eng muvaffaqiyatli jahon Internet kompaniyalari 72
47 75
Google 77
п п П R П n 105
III 124
INTERNET - MARKETING 178
So'nggi yillarda iqtisodiyotni rivojlantirishda ilg'or texnologiyalar va innovatsiyalarning roli ortib borayotgani sezilarli bo'lib qoldi. Eng yangi texnologiyalar ishlab chiqarish va biznes jarayonlarining samaradorligini oshirishga imkon beradi. So'nggi texnologiyalar inson hayotining yangi tarmoqlari va sohalariga tobora ko'proq kirib borishi bilan an'anaviy ish uslublari va uslublari o'zgarib bormoqda.
Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari (AKT) ta'sirida odamlar hayoti o'zgarishni boshladi, foydalanuvchilar o'rtasidagi aloqalar o'zgardi - turli geografik mintaqalar, faoliyat sohalari odamlarining tarmoq bilan o'zaro aloqasi imkoniyati va boshqalar.
Zamonaviy AKT ta'sirini iqtisodiyotning turli sohalarida va inson faoliyatida kuzatish mumkin. Zamonaviy AKT ta'sirida an'anaviy iqtisodiyot raqamli iqtisodiyotga aylanmoqda. Tarmoqli va raqamli texnologiyalardan foydalanmasdan zamonaviy biznesni amalga oshirish mumkin emas. Internetda biznes yuritishning yangi muvaffaqiyatli yo'nalishlaridan biri bu Internet-marketing.
Global Internetning global miqyosi kompaniyalarga o'z brendlari, mahsulotlari va xizmatlari bilan bo'lishish imkoniyatini berdi. Internet, bloglar va ijtimoiy media platformalari orqali iste'molchilar har qanday joyda, istalgan vaqtda kompaniyalar to'g'risida ma'lumot olishlari mumkin. Biznes korxonalar va iste'molchilar uchun biznes o'rtasidagi o'zaro munosabatlarni qayta tikladi.
Internet-marketing an'anaviy internet-marketingning barcha jihatlaridan foydalanadi, marketingning asosiy elementlariga ta'sir qiladi: narx, mahsulot, xizmatlar, sotish va reklama qilish joyi. Internet- marketingdan foydalanishning asosiy maqsadi sayt yoki portalning potentsial auditoriyasidan maksimal samarani olish, ya'ni taklif qilinayotgan xizmatlar yoki tovarlarga imkon qadar ko'proq foydalanuvchilarni jalb qilishdir. Bu raqamli marketing, bloglar, SEO va ijtimoiy tarmoqlarni o'z ichiga olgan internet orqali o'tkaziladigan har qanday aktsiyalarni o'z ichiga oladi.
Internet-marketing orqali kompaniyalar strategik ravishda o'zlarining maqsadli auditoriyasiga erishishlari mumkin. To'g'ri internet marketing strategiyalariga ega bo'lish, tashkilotlarga o'z mahsulotlarini va xizmatlarini muvaffaqiyatli sotish va reklama qilish, xaridorlar bilan bog'lanish va savdo-sotiqni amalga oshirishda yordam berishning muhim qismidir.
Internet-marketing muhim qism bo'lgan raqamli iqtisodiyot butun dunyo bo'ylab iqtisodiyotning yangi yo'nalishi hisoblanadi. Iqtisodiyoti rivojlangan mamlakatlar ushbu yo'nalishda sezilarli yutuqlarga erishdilar, boshqalari bu yo'nalishda harakat qilishmoqda. Shu sababli, o'z iqtisodiyotini raqamli iqtisodiyotga aylantirish yo'lini boshlagan deyarli barcha mamlakatlar bir xil muammoga duch kelishmoqda - umuman raqamli iqtisodiyotda va xususan internet marketing sohasida malakali kadrlarni tayyorlash uchun zarur bo'lgan o'quv adabiyotlari etishmasligi.
Ushbu o'quv qo'llanmaning maqsadi marketing asoslari, internetda reklama tadqiqotlari targ'iboti va usullari, bu borada qabul qilingan vazifalar va qarorlar tarkibi haqida tushuncha berish, global internetda marketing vositalaridan foydalanish xususiyatlarini ko'rsatish, ushbu printsiplar va usullarni kompaniyalar amaliyotida qo'llashda yordam berish.
Darslikning I bobi an'anaviy marketingning asosiy tushunchalariga bag'ishlangan. Unda marketing tarixi, an'anaviy marketingning ta'rifi, mohiyati, maqsadlari va tushunchalari o'rganiladi. Marketingning tamoyillari va funktsiyalari, shuningdek marketing turlari batafsil muhokama qilinadi.
bobda Internetning asosiy tushunchalari - yaratilish tarixi, asosiy xizmatlar va xizmatlar, Internetning asosiy tarkibiy qismlari va resurslari, brauzerlar va ularning xususiyatlari, saytlari va ularning tasnifi ko'rib chiqiladi.
bobda Internet-marketing asoslari keltirilgan. Bu yerda internet marketingining paydo bo'lishi tarixi, ta'riflari, maqsadlari, vazifalari va internet marketingining afzalliklari o'rganiladi. Internet-marketing
tushunchalari, asosiy elementlari va xususiyatlari, shuningdek internet- marketingning biznes uchun ahamiyati ko'rib chiqiladi.
bobda veb-saytlarni targ'ib qilish uchun Internet marketing texnikasi muhokama qilinadi. Ommabop qidiruv tizimlari va ularning xususiyatlari, qidiruv tizimini optimallashtirish SEO, kontekstli reklama, elektron pochta xabarnomalari. Virusli marketing va ijtimoiy media marketingi (SMM) batafsil muhokama qilinadi.
bobda internet marketing tadqiqotlari va veb-tahlil usullari ko'rib chiqiladi. Internetda marketing ma'lumotlarini to'plash usullari batafsil ko'rib chiqilgan - onlayn - so'rovnomalar, onlayn - intervyular, onlayn - fokus - guruhlar va onlayn - panellar. Shuningdek, veb-tahlil usullari, uning maqsadlari, vazifalari va vositalari ko'rib chiqiladi. Kompaniyaning internetdagi faoliyatini metrikalarni va ishlashning asosiy ko'rsatkichlarini (KPI) hisoblash yo'li bilan tahlil qilish usullari batafsil berilgan.
O'z-o'zini tekshirish uchun savollar har bir bob oxirida keltirilgan.
Darslik asosan 5A350303 - Raqamli iqtisodiyot yo'nalishi bo'yicha tahsil olayotgan talabalar va magistrantlar uchun mo'ljallangan, ammo internet-marketingga qiziqqan har bir kishiga foydali bo'lishi mumkin.
Marketing va internet sohasida o'quvchilar turli darajadagi tayyorgarlikka ega bo'lishi mumkinligini hisobga olib, darslikning oxirida terminologik lug'at berilgan. Shuningdek, darslik mavzusining turli bo'limlari bo'yicha foydali va qiziqarli ma'lumotlarni o'z ichiga olgan internet-resurslarga havolalar ro'yxati mavjud.
BOB I. AN’ANAVIY MARKETINGNING ASOSIY TUSHUNCHALARI
Marketing vujudga kelishining qisqacha tarixi
Marketingning vujudga kelishi bozor va bozor munosabatlari shakllanishi bilan birga sodir bo‘ldi. Marketing faoliyatining eng taniqli shakllari - reklama va narx belgilanishi - Qadimgi Misrdayoq savdogarlar tomonidan qo‘llanilgan [42].
Ba'zi mutaxassislar ta'kidlashicha, savdo-sotiqda marketing strategiyalaridan foydalanish holatlaridan biri Yaponiyada qo‘llanilgan ekan. 1690 yilda Tokio shahrida Misui familiyali savdogar bir magazin ochib, u yerda xaridorlar buyurtmalari asosida sifat kafolati va assortimentning doimiy kengayishi bilan tovarlar sotardi [137].
O‘zining hozirgi ko‘rinishiga marketing XVII asr oxiri - XVIII asr boshlarida ega bo‘la boshladi. Ko‘plab mutaxassislar - iqtisodchi va marketologlar fikriga muvofiq, marketing vatani deb Amerika Qo‘shma Shtatlari hisoblanib, u yerga ba'zi marketing tushunchalari Buyuk Britaniyadan keltirilgan.
Marketingning fan va biznes amaliyoti sifatidagi rivojlanishi XX asrda boshlanadi.
1901 yilda AQSh da Sanoat Komissiyasining qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini sotish bo‘yicha hisoboti o‘qilib, unda birinchi bor marketing yondashuviga ega bozorning tahlili taqdim etildi.
Shu yillardayoq marketing fan sifatida shakllana boshlaydi. Illinoys, Michigan va Kaliforniya universitetlarida marketing bo‘yicha kurslar o‘qitila boshlanadi.
1926 yilda AQSh da Marketing va reklama milliy assotsiasiyasi tashkil etilib, uning asosida keyinchalik Amerika marketing jamiyati tuziladi [62, 75].
XX asrning 30-yillari o‘rtasida marketing bo‘yicha dastlabki jurnallar - «American Marketing Journal» va «National Marketing Review» nashr etila boshlaydi.
1940-yillarda G‘arbiy Yevropa mamlakatlari va Yaponiyada marketing assotsiasiyalari va tashkilotlari paydo bo‘la boshlaydi.
8
“ Marketing va jamoat fikrini o‘rganish Yevropa jamiyati”, Yevropa marketing akademiyasi, Xalqaro marketing federatsiyasi (IMF) kabi xalqaro tashkilotlar ham tashkil etildi.
Keyingi yillarda fan va amaliyot sifatidagi marketingning rivojlanishi doimo takomillashdi - bozorni segmentlashtirish marketing strategiyasi, “unikal tovar taklifi”, 4R konsepsiyasi, marketing majmuining tizimliligi (marketing-mix), pozisionlashtirish konsepsiyasi va boshqalar kabi marketing tushunchalari paydo bo‘ldi.
A
|
|
|
|
Marketing=
|
|
|
marketing tahlili
|
|
|
|
|
|
Marketing=
|
Marketing=
sotish
|
|
Marketing=
rivojlanish
falsafasi
|
majburiy
harakat
|
CD
Marketing= dunyoga darcha
| 