• Gipokeneziya
  • O perator islii
  • Boshqaruv mehnati
  • Ijodiy mehnat
  • I.  Aqliy m ehnat shakli




    Download 8,77 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet12/244
    Sana27.05.2024
    Hajmi8,77 Mb.
    #254799
    1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   244
    Bog'liq
    Hayot faoliyati xavfsizligi. Tojiboyev M. Nigmatov M

    I. 
    Aqliy m ehnat shakli 
    (Intellektual m ehnat shakli) Bu m ehnat shakli 
    alohida bir kasb b o ‘lib, unga ham moddiy ishlab chiqrishga aloqador 
    sifatida qaralmoqda. Masalan: texniklar, m uhandislar, dispetcherlar, 
    konstruktorlar, operatorlar, ishlab chiqarishga aloqasi b o ‘lmagan olimlar, 
    vrachlar, o ‘qituvchilar, artistlar, rassomlar, yozuvchilar va boshqalar. 
    Aqliy m ehnat shundan iboratki, unda turli qismdagi m a’lum otlam ing 
    tahlil qilinishi - inson xotirasi va e ’tiborining susayishiga olib keladi. 
    B unday m ehnat shaklida jism oniy harakat ju d a katta ahamiyat kasb 
    etmaydi va oqibatda bir kunlik quvvat sarfi 10 - 11,7 MJ yoki 2000 -
    2400 kkal ni tashkil etadi. Aqliy m ehnat uchun «gipokeneziya» xarakterli 
    hisoblanib, bu nafaqat inson faoliyatining salm oqli darajada pasayishiga,
    25


    o ‘z navbatida, inson organizm ining buzilishiga va haddan ziyod his- 
    hayajonga berilishiga olib keladi.
    Gipokeneziya 
    - ishlab chiqarishdagi noxush omillardan hisoblanadi. 
    Shuning uchun aqliy m ehnat faoliyati bilan shug‘ullanuvchi kishilarda 
    yurak xastaligining kelib chiqish darajasi yuqori hisoblanadi.
    A qliy m ehnat shaklining bir necha turlari mavjud: 
    operator, 
    boshqaruvchi, ijodiy mehnat, tibbiyot xodimlari mehnati, o ‘qituvchilar, 
    o‘quvchilar va talabalar mehnati. Bular bir-biridan o ‘zining m ehnat 
    jarayonidagi ishtiroki, his-hayajon darajalarining turli darajada bo ‘lishligi 
    bilan farq qiladi.
    O perator islii 
    - zamonaviy ishlab chiqarish asoslari sharoitida 
    jarayonni boshqarish vazifasini, har bir operatsiya ishini nazorat qilish, 
    m ahsulotning liniyadagi harakatlanishini va uni xaridorlarga yetkazish 
    jarayonlarini o ‘z ichiga oladi.
    Boshqaruv mehnati 
    - korxona va tashkilot rahbarlarining mehnati 
    bo‘lib, u katta hajmdagi m uam m olam i, m a’lumotlarni tahlil qilish, tezkor 
    qaror qabul qilish, shaxsiy javobgarlikni his etish, yuzaga keladigan salbiy 
    m uam m olam ing yechim ini o ‘z ichiga oladi.
    Ijodiy mehnat 
    - anchagina murakkab m ehnat shakllaridan biri 
    bo‘lib, bunda xotira va e ’tibor kuchli bo‘lishi talab etiladi, bu asabiy 
    hayajonlanishning oshishiga olib keladi. Bu turdagi m ehnat faoliyatiga 
    pedagoglar, dastur tuzuvchilar, dizaynerlar, arxitektorlar, ilmiy xodimlar, 
    yozuvchilar, bastakorlar, artistlar, rassomlar, konstruktorlar kiradi. Bunday 
    m ehnat turlari ju d a katta emotsional va asabiy zo ‘riqishlam i talab qiladi. 
    Bunday m ehnat faoliyatidagilarda qon bosimi, tana haroratining oshishi, 
    organizm ning kislorodga bo ‘igan tanqisligi oshishi kabi funksional 
    o ‘zgarishlar kuzatiladi.

    Download 8,77 Mb.
    1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   244




    Download 8,77 Mb.
    Pdf ko'rish