uning tezlik bilan ish k o ‘rishi, ishga m as’uliyat bilan yondashishi va
boshqa holatlarga bog‘liq.
F. K onveyer m ehnat turi.
Ushbu m ehnat turining e ’tib o rli jih a ti -
um um iy ish jara y o n in in g alohida ish turlariga, ketm a-k etlik da ish
bajarilishiga konveyer tasm asi orqali biron-bir detaining har b ir ish
jo y ig a avtom atik tarzda yetkazib b erilishini am alga oshiradi. B unday
m ehnat shakli ishchilardan bir m arom da v a b erilgan ish s u r’atida
ishlashni talab qiladi. B unda ishchi boshqaradigan ish operatsiyasiga
qancha kam vaqt sarflasa, uning m ehnat unum dorligi shuncha yuqori
b o ‘ladi.
M onotoniya
- bu konveyer m ehnat shaklidan kelib chiqqan salbiy
oqibatlardan biri b o ‘lib, o ‘z navbatida, tez-tez toliqishga va asabiylashishga
olib keladi. B uning oqibatida ish jarayonida orqaga ketish kuzatiladi,
har kungi asabiylashishlam ing qaytarilishi oqibatida parishonxotirlik,
m ehnat faoliyatining sekinlashishi yuzaga kelib, oqibatda ishchi ishlash
qobiliyatining pasayishiga olib keladi.
G. Ishlab chiqarish jarayoni (texnologiyani) boshqarish bilan
bog‘liq bo‘lgan m ehnat shakli.
Inson avtom atlashgan m ehnat jarayonida
qancha kam ishtirok etsa, uning hissasi shuncha ko ‘p b o ‘ladi. Bunga
fiziologik nuqtayi nazardan qaralsa, ishlab chiqarish jarayonini boshqarish
ikkita asosiy shakiga b o ‘linadi: birinchisida m asofadan turib boshqarish,
y a’ni ishchidan tez va faol harakatlanishni talab qilsa, ikkinchisi esa
kam hollarda harakatlanishni taqozo etadi. Boshqarishning birinchi
shaklida ishchi faqat bir operatsiyaga emas, balki boshqa jarayonlarga
ham e’tiborini qaratishi talab etiladi, ikkinchi shaklda esa ishchi harakat
qilishga tayyor b o ‘lib turadi, lekin uning tezligi kam roq bo ‘ladi.
