|
Faoliyat xavfsizligini ta’miniash vositalari1.4. Faoliyat xavfsizligini ta’miniash vositalari
Texnosferada ishlovchilarga zararli va xavfli ishlab chiqarish
omillarining ta’sirini kamaytirish yoki oldini olish uchun turli maqsadli
himoya vositalari qurilmalari qo‘llaniladi. Himoya vositalari quyidagilami
ta’minlashi lozim:
- texnosferadagi (ish zonasidagi) xavfli va zararli moddalar miqdorini
kamaytirish, ulaming ta’sirini uzoqlashtirish yoki haydashi (so‘ruvchi
shkaf, havo almashtirgich yordamida);
- zararli omillar miqdorini belgilangan darajadagi sanitar normagacha
kamaytirilishi;
- texnologik jarayon buzilganda paydo boiadigan salbiy omillardan
himoya qililishi.
Himoya vositlari har bir zararli holat uchun mehnat xavfsizligi
talablariga asoslanib qoilaniladi. Himoya vositalri qoianilish xarakteriga
qarab: jamoa himoya vositalari (JHV) va shaxsiy himoya vositalariga
(ShHV) boiinadi. ßularniimg har biri taktik qoilanilishiga qarab
tasniflanadi. Jamoa himoya vositalariga: shovqindan, titrashdan, issiqdan,
sovuqdan, elektro-statik zaryadlardan, zararli changlardan, radiatsiya
nuridan va boshqa ta’sirlardan himoyalovchi: to‘siqlar, blokirovkalar,
tormozlar, yorugÜk va ovoz signallari, xavfsizlik asboblari, xavfsizlik
belboqlari, avtomatik harorat qurilmalari, masofadan boshqarish vositalari,
elektr jihozlarini yerga ulash qurilmalari, shamollatish, yoritish, sovutish,
izolatsiyalash, germetizatsiyalash vositalari va boshqalar kiradi.
Shaxsiy himoya vositalari asosan inson tana a’zolari (nafas olish
y o ilari, yuz, ko‘z, bosh, eshitish a’zolari, teri va boshqalar) himoyalovchi
vositlarga boiinadi.
Shaxsiy himoya vositalari qoilanilishiga qarab bir necha sinflarga
boiinadi.
- himoya kostyumlari (pnevma-gidrokastyum, skafandrlar);
- maxsus kiyimlar (kombenzonlar, yarim konbenzonlar, kurtkalar,
shimlar, kostyumlar, xalat, fartuk, nimcha, paltolar);
- maxsus oyoq kiyimlar (etik, yarim etik, botinka, kalish va boshqalar);
- nafas olish organlarini himoyalovchi vositalar (gazniqoblar,
resperatorlai', pnevmoraaskalar);
- boshni himoyalash vostilari (kaska, shlem, shapka, qalpoq,
shlyapalar);
18
- qoiqoplar, ko'zoynaklar, shovqindan saqlovchi vositalar, himoya
tasmalari, belbogiar, dielektrik poyondoz, q o i ushlatgich - ilgaklar va
boshqalar.
- teri a’zolarini saqlovchi dermotologik vositalar (sovun, pasta, krem,
mazlar);
- odam boshini mexanik va elektr toki ta’siridan himoyalovchi
kaskalar (tekstolitli, plastmassali, vinilplastli, shishapastli xillari);
Mexanik shikastlanishdan, termik kuyishdan, kislota, ishqor, tuzlar,
erituvchilar, zararli va terini qizdiruvchi moddalar, elektr toki ta’siridan
q o in i himoya qilish uchun paxtadan, kanopdan, sherst gazlamasi, charm,
rezina, polimer materiallardan tayyorlangan qoiqoplardan foydalaniladi.
Sanoat korxonlarida ishchi-xizmatchilar himoya kaskasini kiyib yurishlari
kerak. Ayollar esa sochlarini ixchamlashtirib, ro‘mol o‘rab ish yuritishlari
lozim.
|
| |
